Dave Rawlings

De stoelendans van Dave en Gillian

Het is inmiddels zeven jaar geleden dat Soul Journey van Gillian Welch uitkwam. Ondanks veel vage beloftes, die via internet rondzongen, wacht de echte fan nog altijd op de vijfde cd van één van de belangrijkste exponenten van de old-time country. Eigenlijk ging achter de naam Gillian Welch altijd al het duo schuil dat Gillian met haar partner en producer Dave Rawlings vormden op het podium en in de studio. Als Dave Rawlings Machine deden Gillian en Dave al een reeks optredens met, zoals zij zelf verklaarden, materiaal voor de nieuwe Gillian Welch-cd. Groot was dan ook de verbazing toen in de laatste maanden van 2009 (mijn bijdrage aan de NFS-jaarlijst was al de deur uit) plotseling de cd A friend of a friend uitkwam, onder de naam Dave Rawlings Machine.

David Rawlings is al vanaf de eerste cd betrokken bij de muziek van Gillian Welch. Ze schrijven de meeste nummers samen en hun tweestemmige zang speelt een belangrijke rol. De eerste twee cd’s, Revival en Hell Among the Yearlings, zijn klassiekers in het old-time genre. Met een fraaie combinatie van onder meer bluegrass en mountain-folk, weet het tweetal de oude Amerikaanse folktraditie van vergeten grootheden als The Stanley Brothers en the Carter Family als geen ander weer tot leven te brengen. Na de film O Brother Where ared Thou?, met de magistrale soundtrack, kwam de muziek weer volledig in de belangstelling te staan. Na die eerste twee cd’s, die geproduceerd werden door T Bone Burnett, besloten ze dat Dave de productie zou gaan doen. Dat was het geval op de opvolgers Time(the revelator) en Soul Journey, waarvan vooral de laatste toch iets minder traditioneel is.
In een periode van 1996 tot 2003 leverde het duo vier cd’s af en daarna was de koek op. De nieuwe cd kwam maar niet uit. Af en toe verklaarden ze desgevraagd dat ze met iets nieuws bezig waren, maar dan volgde weer de grote stilte. In het geruchtencircuit op internet werd al snel gesproken van een ‘writers block’.

Dave Rawlings was ondertussen actief als producer, bijvoorbeeld bij een andere old-time groep The Old Crow Medicine Show, speelde mee op Cassadaga van Bright Eyes en ging met hen op tournee. Dat Dave nu zo actief is in de country-wereld is niet vanuit een eeuwige liefde, hij is er min of meer toevallig ingerold.
“Ik antwoordde op een advertentie in de krant van een bestaande country-band. Ze speelden elk weekend in coffeehouses. Ik deed het deels omdat ik van veel verschillende stijlen hield en country wilde leren spelen, maar ook gewoon omdat ik er voor betaald werd. Hierdoor kon ik mijn parttime-job opzeggen.”
In november 2009 was daar dan eindelijk de opvolger, alleen werd die uitgebracht onder de naam van Dave Rawlings en neemt hij ook de leadvocals voor zijn rekening.

Hoe is die stoelendans tot stand gekomen?
”Een paar jaar geleden besloten we een optreden op het Newport Folk Festival te doen onder mijn naam, om wat nieuwe nummers van Gillian uit te proberen zonder ze in haar hele show te hoeven gooien. Terwijl we daarvoor reperteerden en een aantal try-outs deden viel het ons op dat mijn stem wat rijker was geworden en geschikter voor de leadzang dan voorheen. Ik was nooit zo zeker over mijn stem voor de eerste stem, als ik was voor de tweede stem. Toen we het optreden op Newport deden liepen er niet heel veel mensen weg, dus dachten we dat het prima was. Later deed ik een korte tour met Bright Eyes en het voorprogramma was uitgevallen net op een avond dat Gillian kwam kijken. Ze vroegen of wij dat wilden overnemen. We reperteerden een set van ongeveer 40 minuten en deden, begeleid door de ritmesectie van Bright Eyes, een soort rock-set.”
Maar ook op de nieuwe cd horen we Gillian én Dave in de meeste nummers zingen, Gillian heeft ook meegeschreven en speelt op het merendeel mee. Het gerucht over de ‘writers block’ van Gillian lijkt dan ook niet helemaal uit de lucht gegrepen.
“Ik denk dat iedereen een nieuwe cd van Gillian verwachtte, wijzelf ook. Deze cd ontstond bijna vanzelf. Een aantal nummers die we geschreven hadden zong ik op een manier die ons beviel, en in plaats van ze nog een tijdje op de plank te leggen om er nog eens op terug te komen hadden we het gevoel dat het beter was meteen maar door te zetten.”

Maar aangezien de rol van beide partners onder de verschillende namen altijd groot is blijft toch de vraag waarom er ooit gekozen is om onder de naam Gillian Welch te opereren en niet bijvoorbeeld onder beide namen of een groepsnaam.
“Gillian is getalenteerd genoeg als zangeres en songschrijver om de cd’s alleen te maken. Maar daarnaast vonden we het, toen we begonnen, niet echt aantrekkelijk om een bandnaam te zoeken, en optreden onder een dubbele naam zagen we ook niet echt voor ons.”

Toch is er wel een verschil in muzikale stijl. Een nummer als Sweet Tooth zou zo op een Gillian Welch-cd kunnen staan, maar andere nummers hebben een invulling die toch verder is afgedreven van de old-time country. Dat wordt meteen duidelijk bij het openingsnummer Ruby, met een westcoast-harmonie in het refrein. Dave Rawlings is zich ook bewust van de verschuiving in de arrangementen.
“Gillian heeft een prachtige stem, het geluid kan heel groots uit de speakers komen en is tegelijkertijd heel gedetailleerd en intiem. Als we aan haar cd’s werkten had ik vaak het gevoel dat je er bijna niets aan hoefde toe te voegen en dan heb je nog steeds een compleet geheel dat heel aantrekkelijk klinkt. Mijn stem is wat gruiziger, wat dunner, dus moet je er omheen meer opvullen. Maar weet je, Gram Parsons was ook geen perfecte zanger, maar sommige platen van hem zijn zo prachtig geproduceerd, en waar alles zo professioneel klinkt dat mensen het ervaren als soul-achtig. En dat is omdat die vreemde stem daar precies middenin valt. Ik was ook verbaasd hoe weinig we eigenlijk geleerd leken te hebben van Gillians cd’s, we moesten een hele nieuwe trukendoos openmaken.”

Waar haalt David precies zijn inspiratie vandaan?
“Ik steel overal vandaan. Maar dat is niet iets dat heel direct gebeurt in mijn wereldje. Ik weet dat er mensen zijn die een oude song nemen, die beluisteren en dan zeggen: ´zo moet het klinken`. Ze doen het dan op een eigen manier, maar gebruiken eigenlijk een template. Ik heb dat zelf nooit zo gedaan. We spelen een nummer live en hopen dat als we in een studio komen we de manier vinden om het weer te geven. Ik weet wel dat ik, toen ik deze cd maakte, veel naar de Grateful Dead luisterde. We luisterden dat elke dag als we heen en terug naar de studio reden. En als ik er moe van werd luisterde ik naar Elvis.”

De vraag blijft natuurlijk wanneer er dan toch een echte nieuwe Gillian Welch-cd gaat komen. Vorig jaar, na het uitkomen van A friend of a friend, antwoordde David desgevraagd:
“Dat zal de gelukkigste dag van mijn leven zijn. We zijn al begonnen met de opnamen, dus het zal niet lang meer duren. Wellicht begin volgend jaar. Maar ja, we verwachten die cd zelf op elk moment dat we tegen elkaar zeggen: ´Oh God, we hebben tien songs`.”
We zijn al weer een half jaar verder, het is inmiddels ‘volgend jaar’ dus het geduld wordt andermaal op de proef gesteld. Het goede nieuws is dat we voorlopig vooruit kunnen met een prachtige cd, die niet voor niets drie nominaties op zak heeft voor de Americana Music Association Honors and Awards, die in september uitgereikt zullen worden. Het slechte nieuws is dat ook al brengt de promotietour van de cd het tweetal naar Europa, ze wederom niet verder komen dan de Britse eilanden.

Bronnen:
Paste Magazine, Mountain Express en Mother Jones
Cd’s Gillian Welch:
Revival (1996)
Soul Journey (2003)

Dave Rawlings Machine:
A friend of a friend (2009)
http://www.myspace.com/daverawlingsmachine