Uit de ruime najaarsoogst aan interessante chansonuitgaven plukten we een aantal mooie vruchten.
Uit België
Maurane en Julos Beaucarne zijn twee Franstalige Belgische artiesten die bekendheid en succes verwierven in Frankrijk. Van Maurane verscheen een nieuwe cd, van Beaucarne een dubbelaar met gezongen poëzie. En er is ook nog Jofroi.
Maurane – Fais-moi une fleur
(Polydor 277 836-7)
Sinds lang kennen we haar jazz-stijl van zingen. Op haar vorige cd illustreerde ze dat nog sterk door het vertolken van nummers van Claude Nougaro. Voor deze cd heeft ze chansons van meerdere goede auteurs en componisten gekozen, zoals Juliette Noureddine, Brigitte Fontaine, Jean-Claude Vannier, Julien Clerc e.a. De opnames gebeurden in New York met een resem instrumentalisten. Producers waren Jay Newland en Gil Goldstein. De zeer wisselenede sferen in de nummers maken er een erg genietbare cd van. Nu eens bijzonder swingend met veel kopers, een andere keer meer intiem. Twee keer speelt ook Toots Thielemans mee, ondermeer op Face B, een mooie hommage aan Henri Salvador. Hier hoor je Maurane op haar best. Maar zo heeft ze altijd al gezongen.
Julos Beaucarne – Les voix de la poésie
(EPM 986828 / AMG Records)
Beaucarne zingt niet alleen eigen werk. Sinds het begin van zijn zangerscarrière heeft hij ook veel belang gehechrt aan poëzie die hij op muziek zette. Deze dubbel-cd is een verzameling van zestig gedichten van bijna evenveel verschillende dichters, die Julos opgenomen heeft tussen 1968 en 2003. Beaucarne is uniek in dat genre. Voor liefhebbers van gezongen poëzie is deze uitgave een echt geschenk.
Jofroi – Cabiac sur terre
(Productions du soleil-EPM 986827 / AMG Records)
De Waalse zanger die een stek vond in het zuiden van Frankrijk, waar hij ook festivalorganisator werd te Barjac, blijft trouw aan het klassieke chanson. Naast liedjessmid voor volwassenen is hij ook bekend als auteur en zanger voor kinderen. Deze cd is zijn tiende werk voor volwassenen. Zijn eerste elpee verscheen in 1975. Met zijn diepe, warme stem blijft hij poëtische en geëngageerde liedjes zingen, zoals Frontières dat zingt over vluchtelingen die teruggewezen worden. Jofroi zingt chansons die echt onze aandacht verdienen. Als hulde aan Félix Leclerc, François Béranger en Jean-Pierre Chabrol, zijn inspirators voor het vak van chansonnier, zingt hij op deze cd ook een nummer van elk van hen. Bij Jofroi mag Chanson met een hoofdletter geschreven worden.
Eentje uit Québec
Isabelle Boulay – Les grands espaces
(V2 278 513-3 / Universal)
Boulay was achttien toen ze in 1990 op het chansonfestival van Petite-Vallée in Gaspésie de prijs van beste vertolkster won. In 1996 bracht ze een eerste cd uit en sindsdien zijn er al veel gevolgd. Met deze jongste cd, waarbij de Franse chansonnier en wonderkind Benjamin Biolay instond voor de arrangementen en de artistieke leiding, levert zij een bijzonder gaaf product af. Als Canadese zingt ze zowel in het Frans als in het Engels. Er staan mooie nieuwe chansons op maar ook interessante hernemingen, zoals een mooie vertolking van Daniel Lanois’ Jolie Louise. Samen met Dolly Parton zingt ze True Blue. Van Biolay is Voulez-Vous l’amour en samen met hem zingt ze Summer Wine van Lee Hazlewood. De laatste twee nummers van de achttien in totaal zijn niet in de studio opgenomen maar tijdens de Festiblues international de Montréal op 14 augustus 2011. Het zijn Ô Marie van Daniel Lanois en Crazy van Wilie Nelson. Les grands espaces is een cd die erg folk en country klinkt. Biolay op haar best.
Van weinig bekend tot heel bekend, uit Frankrijk
JeHaN – La vie en Blues
(Tacet TCT 101101-1 / AMG Records)
Sinds vijftien jaar zingt Jehan Cayrecastel cd’s vol met mooie chansons. Vaak zijn het teksten van chansonauteurs die hijzelf op muziek heeft gezet. Voor deze cd koos JeHaN – zo spelt hij zijn artiestennaam – chansons die voor het eerst door andere, bekende chansonniers, gezongen werden. Voor twee van de veertien nummers schreef hijzelf de muziek en zong ook hij ze voor het eerst. Met zijn rauwe, soms schrapende stem, herschept hij deze chansons tot echte bluesnummers. Er is veel mondharmonica te horen in de begeleidingen. Op het nummer Marie-Jeanne, bekend van Joe Dassin, speelt Jean-Jacques Milteau mee, de Franse grootmeester op dat instrument. Een ander nummer, La valse à Milteau, is een hommage aan deze muzikant, op tekst van Allain Leprest. Chansons van ondermeer Nougaro, Leclerc, Brassens, Anne Sylvestre, Jean Ferrat zijn hier door JeHaN in blues herschapen. Dit is een chansonplaat die buiten de lijntjes kleurt. Maar met heel mooie kleuren.
Alain Souchon – A cause d’elles
(EMI 50999 7306642 2)
Een mooi boekje op cd-formaat met harde kaft en liedjesteksten, geïllustreerd door de beroemde Sempé, het lijkt wel een juweeltje. Op de bijhorende cd zingt Alain Souchon liedjes uit zijn kindertijd en jeugdjaren bij de scouts. Het zijn de liedjes die hem deden verlangen om zanger te worden. Hij draagt deze liedjes op aan kinderen met kanker en de opbrengst van de cd gaat naar het Franse kinderkankerfonds. Met zijn frêle, soms kinderlijk klinkende stem zingt Souchon hier zowel oude traditionele kinderliedjes als grote nummers uit het Franse repertoire. Van korte liedjes, a capella gezongen,tot een Franse versie van Chuck Berry’s Memphis Tennessee met stevige percussie. Hoe mooi klinken hier Le mort de l’ours van Félix Leclerc en Les enfants sages van Guy Béart. Even mooi klinken oudere liedjes als Le petit Grégoire en La chanson de Marianne. Souchon zingt ook twee eigen nummers: het onuitgegeven Le jour et la nuit, samen met een kinderkoor, en een van zijn vroegste nummers, J’ai dix ans. Deze uitgave lijkt niet alleen een juweeltje, ze is een juweeltje.
Camille – ilo veyou
EMI 50999680371109
Camille is een chansonnière van de eenentwintigste eeuw. Sinds haar eerste cd in 2003 heeft ze een eigenzinnige artistieke weg afgelegd. Wat Camille Dalmais – dat is haar volledige naam – op deze cd laat horen is een meesterlijk spel met klanken. Haar stem gaat van erg ijl naar krachtig en vol. Haar teksten, zowel in het Frans als in het Engels, zegt ze, fluistert ze, zingt ze, roept ze. Bij elke beluistering raak je meer gefascineerd door deze zangeres. Alles bij Camille klinkt zeer verrassend maar grijpt je aan. Het nummer Allez,allez, allez bijvoorbeeld heeft een aanstekelijk ritme en zwelt alsmaar aan. Het lijkt wel een mooi oud werklied. En in La France dat eindigt met Frankrijks symbool, een kraaiende haan, spat de spot er af. Met haar cd Le Fil uit 2005 won ze dat jaar de Prix Constantin, een prijs voor nog weinig bekende artiesten in Frankrijk. Met ilo veyou zal zij ongetwijfeld nog andere prijzen winnen. Ze heeft in elk geval drie nominaties voor ‘Les Victoires de la musique’: als beste zangeres, als beste cd en als origineelste chanson voor L’ étourderie. Prijsuitreiking op 3 maart. ilo veyou is echt bijzonder voor wie van verrassingen houdt.
Christine Sèvres – Chansons 1958-1970
(Disques Temey 3467797449226)
Zij was een uitstekende vertolkster van goede chansons. Een halve eeuw geleden zong zij in meerdere cabarets op de linkeroever van de Seine in Parijs. Zij werd de eerste vrouw van Jean Ferrat die daar ook zong, maar stierf vrij jong, in 1981. Ondanks haar bijzondere vertolkingen en het zingen in de prestigieuze zaal Bobino in voorprogramma”s van Georges Brassens en van Serge Reggiani kreeg ze niet de verdiende erkenning. Ze stopte met zingen in 1972. Maar gelukkig bleven de opnames die ze voor meerdere platen maakte, bestaan. Ter herinnereing, dertig jaar na haar dood, heeft uitgever Gérard Meys een cd samengesteld met 22 studioopnames. Uiteraard enkele nummers van haar man, maar ook van Henri Tachan, Léo Ferré, Brigitte Fontaine en anderen. Er staat ook nog een repetitieopname uit 1966 op de cd. Ze zingt Le clown van Gianni Esposito, een chanson dat ik tot de beste van het Franse repertoire reken. Deze heruitgave zal welgekomen zijn bij ieder die van mooie chansons uit de vorige eeuw houdt.
Nolwenn Leroy – Bretonne
(Mercury 278 764 3 / Universal)
In 2002 was Nolwenn Leroy winnares van de tweede wedstrijdreeks Star Academy op de Franse televisie. Het jaar daarop werd haar eerste cd een reuzesucces. Eind 2010 bracht ze een bijzondere cd uit met chansons en songs die allemaal met haar geboortestreek, Bretagne, te maken hebben. Ter gelegeheid van Kerstmis werd de cd opnieuw uitgebracht met zeven bonustracks. Het is een mooie verzameling van liederen, gezongen door een zangeres met een mooie krachtige stem. Hadden alle jonge Franse zangeressen maar zo’n stem. De cd opent met Tri Martolod, het nummer dat Stivell bekend maakte in Frankrijk en ver daarbuiten. Daarna komt La jument de Michao, bij ons beter bekend als Le renard et la belette, gezongen door Laïs. Suite Sudarmoricaine is het volgende. Nummers in het Bretons, het Frans en het Engels wisselen elkaar af, zowel traditionele als recentere chansons. Ze zingt ondermeer Brest van chansonnier Miossec en Le bagad de Lann-Bihoué van Souchon en Voulzy. De zeven toegevoegde nummers zijn stuk voor stuk klassiekers uit het Keltische repertoire, gaande van Scarborough fair over Whisky in the jar tot Dirty old town. Leroy bewijst dat zangwedstrijden op televisie ook meer kunnen opleveren dan commerciëel opgepepte sterretjes.
Évasion – Du vent dans les voix
(Vocal26 35V26 / AMG Records)
Évasion is een bij ons minder bekende vrouwengroep. Vijf dames zingen een vrij geëngageerd en erg gevariëerd programma. De eerste uitgave van de groep dateert al van 1993. Deze uitgave bevat een cd en een dvd die de weergave zijn van het theaterprogramma dat in Avignon opgevoerd werd en waarmee ze nu toeren. De vrouwen zingen solo, in duo of in groep. Ze bewegen op de scène terwijl ze ook meerdere percussie-instrumenten betokkelen. Bij de meeeste nummers worden ze op toetsen begeleid door Serge Besset. Het is een erg genietbaar programma met liederen in verschillende talen. Sommige nummers zijn door leden van de groep geschreven, zoals Cata quello che ti passa, het openingsnummer in het Italiaans. Een bijzonder geslaagde traditional uit Bretagne Plac’hig koant an douar nevez passeert ook de revue, gevolgd door een Spaans-Portugees Levantaté. Ook nog ondermeer het van de Zwitser Michel Bühler geleende Vulgaire. “Vulgariteit is, bijvoorbeeld, zonder aarzeling en zonder schaamte duizend arbeiders op straat zetten, terwijl de beursaandelen stijgen” horen we daarin. Kan het actueler? Évasion is het ontdekken waard.
Hugues Aufray – Troubador since 1948
(Mercury-Universal 278 488-1)
De tachtigjarige Hugues Aufray heeft er duidelijk nog zin in. Tussen september 2010 en juni 2011 trok hij naar verschillende gerenommeerde studio’s in Los Angeles, Brussel, Parijs en Londen om de opnames voor deze cd te maken. Meerdere bekende muzikanten, teveel om op te noemen, werkten mee aan deze uitgave. Een voorbeeld: John McFee van The Doobie Brothers speelt gitaar, dobro, mandoline, banjo en zo meer op meerdere nummers. De cd is een herneming geworden van zowat de beste nummers van Aufray. Vooral eigen nummers maar ook uiteraard een Franse vertaling van Dylans Like a rolling stone. Aufray is niet voor niets de zanger die, met vertalingen, Dylan in Frankrijk bekend maakte. Ook Santiano, een shanty van Dave Fisher en groot succesnummer voor Aufray, ontbreekt niet. Richard Anthony’s schlager J’entends siffler le train, oorspronkelijk Five hundred miles van Hedy West, wordt in duo gezongen met Françoise Hardy. You never can tell van Chuck Berry zingt Aufray als Prends la vie comme telle met een cajun accordeonbegeleiding. De oude troubadour zingt hier zeventien nummers die in een fraai boekje met harde kaft verpakt zijn. Aufray klinkt nog beter dan in zijn beste jaren.
Gainsbourg, reeds twintig jaar…
Bij de twintigste verjaardag van het overlijden van Serge Gainsbourg was er wel een en ander te verwachten op de cd-markt.
Serge Gainsbourg e.a. – Intégrale Serge Gainsbourg et ses interprètes 1957-1960
(Frémeaux & Associés FA 5355)
Een bijzonder interessante uitgave voor liefhebbers van de nog jonge Gainsbourg is de drievoudige cd, uitgebracht door Frémeaux & Associés. Deze verzamelinng maakt duidelijk dat deze chansonauteur van bij het begin van zijn carrière erg geappreciëerd werd. Was hij bijlange nog niet de provocerende succeszanger, toch werden zijn chansons onmiddellijk door tal van vertolkers opgepikt. We horen hier ondermeer Michèle Arnaud bij wie Gainsbourg gitarist was, Juliette Gréco, Hugues Aufray, Les Frères Jacques, en nog anderen. Alles samen zijn hier zesenzestig opnames verzameld. Een klassieker als Le poinçonneur des Lilas is in zeven verschillende versies te horen. De eerste twee elpees van Gainsbourg uit 1958 en 1959, toen nog 25 cm platen, zijn hier integraal hernomen en ook een allereerste radio opname van eind december 1957. Deze uitgave bevat, zoals gewoonlijk bij die uitgever, een goed gedocumenteerd inlegboekje. Wie de jonge Gainbourg beter wil kennen kan niet om deze uitgave heen.
Lulu Gainsbourg e.a. – From Gainsbourg to Lulu
(Fontana 278 534-9)
Lulu Gainsbourg is de zoon die Bambou, de laatste gezellin van Gainsbourg, hem schonk. Lulu is zowel zanger op als producer van deze cd. Hij verzamelde een resem van bekende zangers en zangeressen rondom zich om een vrij jazzy getinte verzameling van nummers van zijn vader op cd te zetten. Het is een verrassende en erg geslaagde schijf geworden. Lulu opent zelf de cd met L’eau à la bouche en zingt ook La noyée dat vooral door de vertolking van Carla Bruni bekend werd. Het zou ons te ver leiden om alle medewerkende artiesten op te noemen maar wie had Rufus Wainwright verwacht met Je suis venu te dire que je m’en vais of Marianne Faithfull met Manon? Vanessa Paradis zingt met haar man Johnny Depp Ballade de Melody Nelson. Black trombone is hier in een mooie jazz-versie op piano, contrabas en trombone te horen. En Iggy Popp en Shane McGowan zingen elk ook een nummer op deze echt geslaagde ‘Gainsbourg revisited’. We vermelden nog dat er ook een beperkte uitgave bestaat met een bonus-dvd over het tot stand komen van deze cd.
Alain Bashung – L’homme à tête de chou
(Barclay)
De conceptplaat van Gainsbourg uit 1976, volgens velen zijn meesterwerk, gaf aanleiding tot een ballet waarbij Bashung de liederen van deze plaat live zou zingen. Ter voorbereiding hiervan had Bashung in 2006 alle liederen op band ingezongen. Door de longkanker waaraan hij in 2009 bezweek kon Bashung niet meer live meewerken aan dit project. Maar de opnames bestonden nu eenmaal. De verleiding was natuurlijk groot om, naar aanleiding van deze overlijdensverjaardag, een posthume cd van Bashung uit te brengen. Fans van Bashung zullen deze uitgave toejuichen en deze versie misschien zelfs even interessant zullen vinden als de originele van ‘le beau Serge’ zelf.
…en al dertig jaar Brassens
De dertigste verjaardag van het overlijden van Georges Brassens was eveneens aanleiding tot tal van uitgaven. Boeken, cd’s en dvd’s, het was niet bij te houden. We vermeldden hier al een cd-compilatie met vertolkingen van over de ganse wereld (Brassens, échos du monde) en de bijzonder mooie hommage-cd van Koen De Cauter.
Universal, Brassens’ uitgever, greep ook deze verjaardag aan om nog maar eens een nieuwe en uitgebreider ‘volledig oeuvre’ uit te brengen. Het werd een koffer van 19 cd’s waarvan één met nog onuitgegeven live-opnames en drie met alternatieve versies en geschrapte strofen van chansons. Zat daar iemand op te wachten? Maar deze nieuwe uitgave bevat toch twee bijzondere cd’s die gelukkig ook afzonderlijk te koop zijn.
Georges Brassens – A Europe1
(Mercury-Universal 277 845-2)
De elpee uit 1976 20 ans d’émissions avec Georges Brassens à Europe1 was al jaren onvindbaar, tenzij als collectors item tegen een zeer hoge prijs. Nu is die elpee voor het eerst op cd uitgebracht. Dit is een schijf die enkel de grootste Brassensfans blij zal maken. Ze bevat uittreksels van radiouitzendingen rond en met Brassens. Het gaat er vooral over hoe Brassens het chansonrepertoire uit het interbellum beluisterde en ook tal van deze chansons kan zingen. Vooral de liederen van Charles Trenet waardeerde hij erg en er zijn heelwat uittreksels ervan, door Brassens gezongen, op deze cd te horen. Interessant voor wie Brassens in al zijn facetten wil kennen maar dus lang niet voor iedereen.
Georges Brassens – Supplique pour être enterré à la Plage de Sète VERSION 2011
(Mercury-Universal 276 086-2)
Interessanter is de heruitgave in nieuwe versie van de chansons uit de elpee met Supplique pour être enterré à la Plage de Sète uit 1966. Omwille van een staking in de opnamestudio’s besliste Brassens toen om die elpee maar bij hem thuis op te nemen met enkel zijn trouwe contrabassist, Pierre Nicolas, als bondgenoot. Tegen alle gewoonte in was dus geen tweede gitaar te horen op deze elpee. Nu heeft Universal aan Joël Favreau, Brassens’ tweede gitarist sinds 1972, gevraagd om op de moederbanden een tweede gitaarpartij in te spelen. Voortaan zijn dus de chansons van deze elpee, die volgens sommigen Brassens’ beste chansons bevat, ook met een virtuoze tweede gitaar te horen.
Diverse artiesten – Brassens chanté par…
(Formulette Productions FOR 1605 1966 / AMG Records)
Vermelden we nog een laatste cd uit het hommage-jaar 2011. Formulette Productions verzamelde zes vertegenwoordigers van de hedendaagse alternatieve chansonscène om in totaal elf chansons van Brassens te vertolken. Door de aard van het initiatief krijgen we hier vertolkingen van erg verscheiden smaak en kwaliteit te horen. Zo kan Les passantes door Debout sur le Zinc mij helemaal niet bekoren. De poëtische kracht van de tekst lijkt me helemaal verloren te gaan. Het swingende Marinette door Yves Jamait klinkt heel wat beter en ook La cane de Jeanne door Weepers Circus klinkt goed. Les Ogres de Barback brengen aardige bewerkingen van Je me suis fait tout petit en van Les sabots d’Hélène. Verder horen we nog Agnes Bihl en Aldebert. Debout sur le Zinc mag besluiten met Mourir pour des idées. Ach, geef mij maar de vertolking door de meester zelf.
