Emigreren zit de Ieren in het bloed. Een schijnbaar toegevoegd gen zorgt er voor, vaak in economisch mindere tijden, dat de Ieren massaal hun heil elders zoeken. De laatste eeuw vooral in ’the new land’ zoals de overkant van de Atlantische oceaan wordt genoemd. Ook muzikant Luka Bloom ontkwam niet aan een – tijdelijke- verhuizing. Het verhaal is al zo vaak verteld. Als Barry Moore leed de soloartiest in de jaren zeventig van de vorige eeuw een kwijnend en zwervend bestaan met verschillende woonplaatsen als thuisbasis. Zo verbleef hij voor enkele maanden in Groningen, waar hij onder meer de elpee Live in Groningen opnam. Het is er één uit de periode Barry Moore. Treaty Stone en No heroes zijn de anderen. Erkenning voor de overigens geheel niet slechte albums bleef echter uit. Barry had last van het ‘grote broer complex’. Voortdurend werden zijn creatieve uitingen vergeleken met die van dé Ierse folkzanger uit die dagen, Planxty-voorman Christy Moore.
Halverwege de jaren tachtig besloot Barry Moore het roer helemaal om te gooien. Hij paste zich een nieuwe identiteit aan als Luka Bloom. De naam is een samentrekking van Luka uit de hit van Suzanne Vega en een hoofdpersoon uit James Joyce’s Ulysses. Dat alleen was niet genoeg. Hij ontwikkelde een afwijkende gitaarstijl in open stemming (DADGAD) en, niet geheel onbelangrijk, hij werkte aan een totaal andere sound door gebruik te maken van diverse equalizing, vervormings- en geluidsbewerkings-
apparatuur. Dat proces duurde zo’n drie, vier jaar. En… hij verhuisde naar New York. Daar begon Luka Bloom van voor af aan. Coffeehouses in, bars uit, korte sets in clubs. Hij begon te componeren in wat we later de zo typische Luka Bloom stijl zouden noemen: lyrische songs, gedreven en energiek, met hedendaagse invloeden, maar met een onmiskenbare Ierse achtergrond. Ooit verscheen de titelloze elpee Luka Bloom. Drie weken na de release ging de platenmaatschappij over de kop. Er werden hooguit een paar duizend exemplaren verkocht. Bloom beschouwt dit album dan ook niet als een volwaardige elpee, maar meer als een demo, zeg maar een vingeroefening voor Riverside. Dat ´officiële´ debuut van Luka Bloom verscheen in 1990. En werd gelijk een superdoorbraak. Bloom veroverde de wereld met zijn opmerkelijke sound en briljante songs. Gedreven, direct, energiek en toch ook poëtisch, zeer intrinsiek en vol emotie.
Songs
Een van de meest indrukwekkende recente songs van Bloom is het van het album Innocence afkomstige No matter where you go, there you are. Een lied over een Algerijnse immigrant in Ierland. Hij beschrijft in poëtische en verhalende vorm de problemen waar een niet Westerse emigrant in een Europees land mee te maken krijgt: persoonlijke, culturele en toch ook politieke problemen. Is het een politiek lied?
“Het is letterlijk een ‘moving song’, een weerslag van een persoonlijk verhaal. Het verhaal van een man die van Algerije naar Europa komt. Dat is een verrijkende ervaring, voor sommigen een heel pijnlijke. Het is iets wat ik herken, wat je ook tegenkomt bij de vele Ieren die hun land verlieten om elders een betere toekomst op te bouwen. En nu nog steeds! We hebben zoveel liederen die dat proces beschrijven van Ieren die emigreren naar Amerika. Ik wilde een lied schrijven van iemand die hetzelfde doet, maar in dit geval niet vertrekt uit Ierland, maar er juist naar toe komt.” Ik vraag Bloom, die toch redelijk op de hoogte is van de politieke situatie in Nederland of hij het lied niet een keer aan Geert Wilder moet laten horen. “Ik denk dat hij het niet erg zal waarderen. Misschien moet ik hem wel een kopie sturen, maar of hij er blij mee zal zijn betwijfel ik.”
Luka Bloom doet geen uitspraak over wat volgens hem het beste lied is dat hij schreef.
“Er zijn zoveel songs met verschillende stemmingen, onderwerpen en achtergronden waar ik gevoelens en gedachten bij heb. Primavera is een goed lied, maar ook City of Chicago. Maar ze zijn zo verschillend van elkaar. En songs ontwikkelen zich, net als de persoonlijkheid van mensen. En de relatie met een lied verandert. Er zijn tijden waarin een bepaald lied heel belangrijk voor je is. Zo schreef ik Sanctuary (Turf, 1994) nadat mijn moeder was overleden. Ik zong het elke avond, twee jaar lang. Op een bepaald moment ben ik daarmee gestopt en heb het sindsdien nooit meer gezongen. Ik voel de behoefte niet meer om het te zingen, maar twee jaar lang was dat het belangrijkste lied voor mij.”
Een van mijn persoonlijke favorieten is Gone to Pablo. Bloom wordt enthousiast. “I love that song. Ik houd van de eenvoud van dat lied. Het is net als Exploring the blue, een van die songs die me nooit vervelen als ik ze speel. Soms heb je wel eens dat je een lied gewoon even beu bent en je het niet op je playlist zet. Maar bij deze twee is dat niet het geval. Bij Gone to Pablo ligt de essentie in die drie woorden. Bij de overgang naar de akkoorden van het refrein, als ik die woorden zing ‘Jacqueline´s gone to Pablo’… Die woorden hebben zo´n lading. Het is een lied over haar zelfdoding. Dat maakt het allemaal bijzonder en diepgaand. Het is voor mij een van die liederen die een perfecte eenheid vormen in tekst, melodie, begeleiding, zang en sfeer. Het is als een volmaakte cirkel.”
Opvallend genoeg zingt hij deze twee nummers die avond tijdens zijn solovoorstelling in de Stadsschouwburg in Middelburg zonder tussenaankondiging na elkaar. Net als overigens City of Chicago wordt gekoppeld aan No matter where you go, there you are. De oude emigratie gekoppeld aan de hedendaagse….
Albums
Afgelopen jaar, twintig jaar na de herstart en het eerste ‘Amerikaanse’ album Riverside verscheen Dream of America.
“Het is een vorm van retrospectief, maar geen best of. Geen nostalgie, wel met herinneringen”, zegt Luka Bloom daar zelf over. Het album telt 15 titels. Drie daarvan zijn live uitvoeringen en als bonus toegevoegd. Eén song is nieuw: een schitterende versie van Lord Franklin, als eerbetoon aan de te vroeg overleden vriend en medemuzikant Michael O’Domhnaill. De resterende 11 songs zijn nieuwe opnamen van liederen die hij op de voorgaande tien albums eerder opnam. “Liederen ontwikkelen zich in de loop der jaren. Enkele wilde ik opnieuw opnemen, omdat ik nu anders tegenover dat lied sta dan toen ik het voor het eerst opnam. Over andere opnamen was ik geheel niet tevreden. Er staan nummers op waarvan ik het origineel nog steeds geweldig vind, zoals Bridge of sorrow van Acoustic Motorbike. Maar ik wilde daar een akoestische versie van neerzetten met een akoestisch solo. En ik denk dat het werkt.”
Ik wijs hem op het gegeven dat er relatief veel songs van het album Salty heaven te vinden zijn. “Het is zeker niet mijn favoriete album, maar wel met enkele van de beste songs die ik heb geschreven. Ik zat toen bij Sony en er was een flinke zak met geld. Het werd opgenomen in de Abbey Road studio’s en ik werd daar volkomen overrompeld. Alle studiotechnische mogelijkheden werden gebruikt, waardoor de essentie van de songs werd ondergesneeuwd. Dat album is geheel overgeproduceerd.” In een oud interview vertelt Bloom: “Ik was in een vreemd land, ver weg van mijn vrienden. Het was in het pre-email tijdperk. De tijd nog van de brievenbus en de telefooncel.” Ik vraag hem of deze situatie soms nodig was voor hem om juist die liedjes te schrijven die hij moest schrijven. “Zeker. Ik zou nooit songs als Dreams in America hebben kunnen schrijven als ik die stap niet had gezet. Maar ik heb altijd liederen over ‘vertrekken’ en ‘achterlaten of verlies’ geschreven. Het is een bekend gegeven voor Ieren. Wanneer ze hun land verlaten ontdekken ze ineens een groot gemis en hun liefde voor Ierland. Dat geldt ook voor mij. Maar vanwege werk moet ik veel het land uit.”
Later in het optreden refereert Bloom aan dat verschijnsel als hij de song Tribe introduceert. “Ieren, totaal verschillend van elkaar in denken en doen, voelen dan ineens dat ze allemaal tot dezelfde stam behoren.”
Luka Bloom had met terugkerende pozen last van tendinitis. In 2004 speelt de aandoening hem zoveel parten dat hij nauwelijks gitaar kan spelen. Hij neem het grootse album Before sleeps comes op. Solo, slechts met Spaanse gitaar. “Ik was toen zowat 20 jaar continu aan het toeren. Het enige wat ik kon was thuis eenvoudige warme slaapliedjes spelen. Toen ontstond het idee om een ‘lullaby-album’ op te nemen. Ik vind dit een van mijn mooiste albums. Ik krijg veel reacties van fans dat ze dit een zeer waardevol album vinden. Kinderen gaan er mee slapen, ouderen of zieken vinder er troost of steun in. Misschien is het zo doorleefd omdat ik toen zelf behoorlijk ziek was. Het is een zeer intiem album, eerlijk, persoonlijk. Ik heb het ruw opgenomen in The Old MiIl in Naas in Kildare. Met zeer eenvoudige middelen hebben we alles in twee dagen tijd vastgelegd. Brian Masterson, die de mix en de productie heeft verzorgd, verdient alle waardering voor het werk en het uiteindelijke resultaat.”
In 2008 verscheen de dubbel dvd/cd-set The man is alive. Een documentaire –My name is Luka – gaat gepaard met twee liveshows en een cd met muziek daaruit. Eén show werd thuis bij Bloom in zijn huiskamer opgenomen, met vrienden, familie en kennissen als publiek. De zeer huiselijke, ontspannen sfeer komt uitstekend tot uitdrukking in de opnamen en de wijze waarop de muziek wordt gespeeld. De andere opname komt van een show in Dublin.
“Het was een heel interessant avontuur. Het oorspronkelijke idee was om slechts één concert te doen, dat in Dublin. Maar we hadden te maken met grote geluidstechnische problemen die we die avond zelf niet konden constateren. Uiteindelijk bleven we zitten met een dure opnamesessie waarvan we slechts een minuut of 35 konden gebruiken. We realiseerden ons dat niemand een uitgave doet voor een concert van slechts die omvang. Ik opperde het idee om een tweede voorstelling op te nemen, maar dan bij mij thuis. Totaal anders. Voor het publiek was dat een hele ervaring om de nummers uitgevoerd te horen worden in de ruimte waar ze gecomponeerd zijn. En we integreerden de Nederlandse documentaire. Maar het was een lange lijdensweg. Wat aanvankelijk een simpel idee was, bleek een marteling van twee jaar te worden.”
Uniek geluid
De al eerder genoemde unieke sound van Luka Bloom wordt vooral gekenmerkt door zijn gitaarstijl. Hij speelt in de open stemming, maar gebruikt veelvuldig volle, wijdse akkoorden. De klank is gemanipuleerd door diverse geluidsapparatuur. Hij ontwikkelde dit geluid rond 1986 en werkte het verder uit. Velen waren of zijn op zoek naar het geheim van dat geluid. Uw verslaggever ziet een gouden toekomst voor New Folk Sounds. Bloom is zeer verguld met de aandacht van ons gespecialiseerd muziektijdschrift. Hij steekt zijn bewondering voor het doorzettingsvermogen om zo’n tijdschrift in stand te houden meerdere malen niet onder stoelen of banken. “Gelukkig dat dit soort bladen nog bestaan.” Ik ruik mijn kans en vraag hem daarbij om enige support. Ik bied hem zelfs een gratis jaarabonnement aan, wantals hij nu hét geheim van zijn specifieke Luka Bloomgeluid aan ons verklapt, stromen de nieuwe abonnees vanzelf binnen. “Er is helemaal niks geheimzinnigs aan. Het is wel grappig die speurtochten. Ik heb het meegemaakt dat jonge gastjes die gitaar leerden spelen na afloop van een concert naar het mengpaneel kwamen en met hun mobieltjes alle instellingen op de tafel vastlegden. Zelfs naar het toneel liepen en alle instellingen van mijn pedalen noteerden, de versterker en de gitaren fotografeerden. En dan ondervroegen ze mij. Mijn antwoord is simpel. Ieders geluid moet iets individueels en uniek hebben. De sound evolueert met mijn persoonlijkheid, met mijn leeftijd en songs. Het verandert verdurend. Soms is dat klein en simpel, andere keren omvangrijker. Er is geen magische truck of een geheim. Ik gebruik geen dure gadgets. Ik heb geen verborgen effecten. Het is een combinatie van de stemming van de gitaar, hoe ik hem bespeel, hoe ik de parameters van de gitaarversterking instel en een goede samenwerking met mijn geluidsman. Het toepassen van een laag basgeluid in mijn sound geeft een enorme diepte. Het was heel lastig om dit alles over te brengen op de Spaanse gitaar. Dat instrument heeft een heel andere karakteristiek van zichzelf. Maar ik heb een manier gevonden om daarmee om te gaan. Het is perfect om er ballads mee te spelen. Het heeft een diepe, warme klank. Ik heb nu de mogelijkheid om de juiste gitaar te kiezen bij de juiste song. Voor het meer agressievere werk kies ik voor de ‘Blue’.
Luka Bloom is Ier, maar zijn muziek is niet traditioneel. Hij speelt geen jigs en reels en op een enkele uitzondering na geen overgeleverde liederen. Toch is zijn antwoord op de vraag of hij Ierse muziek speelt stellig. “Ik ben een Ier, ik schrijf liedjes en ik woon in Ierland. Uiteraard ben ik beïnvloed door muziek vanuit de hele wereld, maar dat is universeel. Het maakt niet uit waar je vandaan komt. Zo’n dertig jaar geleden waren die invloeden nog beperkt tot Amerikaanse en Britse. Nu is dat mondiaal. Maar dat maakt mij niet minder Iers.
‘I’m an Irishman who lives in the world’.”
In februari is Luka Bloom volop te bewonderen in theaters in het hele land als onderdeel van de reizende Twee Meter Sessies show van Jan Douwe Kroeske. Voor meer informatie raadpleeg onze bladagenda en de online agenda op onze website.
Het is misschien niet gebruikelijk om als mede-medewerker van NFS op elkaars artikelen te reageren, maar ik wil toch even kwijt dat ik erg blij ben met dit artikel over Luka. Ik ben al jaren fan van deze man en was hem eerlijk gezegd de laatste jaren een beetje kwijt. Na het lezen van Marius’ stuk begint het weer te kriebelen. Ik overweeg nu om naar een van Luka’s concerten te gaan. Marius, je hebt het Irus Virus weer de kop op doen steken bij mij!
O ja, mijn persoonlijke favoriete nummer van Luka is “The One”, van het album “Riverside”. Als je weet dat Luka dit speciaal heeft geschreven voor Shane MacGowan, die ook toen al doorlopend aan een drankinfuus lag, maakt het een nog diepere indruk dan het zo al doet.
Het is misschien niet gebruikelijk om als mede-medewerker van NFS op elkaars artikelen te reageren, maar ik wil toch even kwijt dat ik erg blij ben met dit artikel over Luka. Ik ben al jaren fan van deze man en was hem eerlijk gezegd de laatste jaren een beetje kwijt. Na het lezen van Marius’ stuk begint het weer te kriebelen. Ik overweeg nu om naar een van Luka’s concerten te gaan. Marius, je hebt het Irus Virus weer de kop op doen steken bij mij!
O ja, mijn persoonlijke favoriete nummer van Luka is “The One”, van het album “Riverside”. Als je weet dat Luka dit speciaal heeft geschreven voor Shane MacGowan, die ook toen al aan doorlopend aan een drankinfuus lag, maakt het een nog diepere indruk dan het zo al doet.