Muziek uit een klein Pools grensdorp, Czeremszyna

In een klein Pools dorpje in het noordoosten van het land, bundelen plaatselijke jongeren de krachten en groeien uit tot een internationaal gewaardeerd muziekgezelschap dat de tamelijk onbekende traditie van de streek tot ver buiten de landsgrenzen laat klinken. In dit artikel een beknopte impressie van de groep Czeremszyna. 

De laatste jaren lijkt er een ware folkrevolutie gaande in Polen. Waar er tien jaar geleden nog amper Poolse groepen buiten de eigen landsgrenzen bekend waren, zijn er inmiddels verschillende die internationaal furore maken. Vaak spelen deze groepen muziek uit het midden en zuidelijk deel van Polen of laten zich inspireren door de Jiddische traditie. Niet zelden maken de relatief jonge muzikanten gebruik van moderne middelen om de muziek een eigentijds karakter te geven. De groep Czeremszyna laat weer een heel ander geluid horen en put vooral uit de rijke bron van het oostelijk deel van het land en dan nog specifiek de streek rondom de grens met Wit-Rusland. De muziek doet dan ook ‘on-Pools’ aan, maar heeft die typische Russische zangstijl en melancholiek, naast de wat frivole muziek die soms doet denken aan de Baltische tradities. Ondanks de taalbarrière en met hulp van een dorpsgenoot die helpt bij de vertaling, weet medeoprichtster van de groep Barbara Kuzub-Samosiuk toch een beeld te scheppen van deze fraaie groep muzikanten.

Ondanks dat de groep eigenlijk nu pas internationale bekendheid begint te krijgen zijn de eerste stappen op het muzikale pad al bijna twintig jaar geleden gezet. In een klein dorpje in Noord-Oost Polen, slechts vier kilometer van de grens met Wit-Rusland, werkt Kuzub-Samosiuk in die tijd als docent in een cultureel centrum. Samen met inwoners van het dorp en een nabijgelegen stadje richt ze een gezelschap op dat zich richt op de folkloremuziek van de regio waarin ze wonen. Deze muzikanten van het eerste uur komen allemaal uit gezinnen met een Wit-Russische of Oekraïense achtergrond en voor hun allemaal is het de eerste keer dat ze in een groep muziek maken. In eerste instantie, puur als amateurs, leren ze elkaar de liederen die thuis worden gezongen in het plaatselijke dialect. Door de jaren heen krijgt de band een serieuzer karakter en wordt de focus verlegt naar traditionele liederen uit de hele streek. In plaats van in boeken te duiken kiest de groep ervoor zelf op onderzoek uit te gaan. Met een recorder in de hand nemen ze ‘oude’ groepen op die nog weten hoe de traditie gespeeld zou moeten worden en vragen ze de oudere inwoners van de streek de liederen te zingen die ze zich nog kunnen herinneren. De opnames worden gedeeld met de andere muzikanten en samen kiezen ze welke ze gaan bewerken.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tot op de dag van vandaag is de traditionele muziek rijkelijk aanwezig in Zuid-Oost Podlasie, de streek waar de muzikanten vandaan komen. De multiculturele regio waar Polen, Wit Russen en mensen met een Oekraïense achtergrond wonen. Waar het Orthodoxe geloof en de katholieken in betrekkelijke rust samenleven. Zingt men nog bij jaarfeesten en andere festiviteiten, alhoewel het toch langzaam lijkt te verdwijnen en daar ligt een taak voor de muzikanten van Czeremszyna. Zij willen er voor zorgen dat het niet verdwijnt, maar dat de kern van de traditie ook voor toekomstige generaties bewaard blijft.

In eerste instantie gaat dit op een eenvoudige manier. Gedurende de eerste jaren was er niet meer dan een accordeon, gitaar, percussie en een fluit om de zang mee te begeleiden. Instrumenten die eigenlijk amper gebruikt worden in de streek. Door de jaren heen zijn daar traditionele en minder traditionele instrumenten bijgekomen en inmiddels heeft de groep een uitgebreid instrumentarium voorhanden waarmee ze de veelzijdigheid van de traditie weergeven. Hun manier van werken lijkt aan te slaan. Ze spreken met hun eigentijdse, overwegend akoestische, interpretatie van het culturele erfgoed veel jongeren aan en halen een stuk schaamte die jonge mensen blijken te hebben over de plekken waar hun wortels liggen, weg. En ze laten zien dat hun cultuur niet alleen nationaal maar ook internationaal mensen aanspreekt. Met hun levendige podium-presentatie hebben ze al in heel wat landen, inclusief Nederland, furore gemaakt en ondanks dat de taal een barrière blijkt te zijn om echt een uitgebreid interview te houden, wordt alles met enthousiasme en passie verteld. De muziek moet de rest maar vertellen, lijken ze te willen zeggen.

http://www.youtube.com/watch?v=rXcdkEEekhE

Discografie 

Zródlo (1998)

Czeremszyna (2000)

Hulaj póki czas (2003)

Usmiechnij sie (2008)

Co na sercu (2009)

 

 

Scroll naar boven