Solas

Reken er maar op dat er iets verschijnt dat je herinnert aan onze tijd hier

Solas
Iers/Amerikaanse formatie Solas

Toen we begonnen hadden we geen enkele verwachting. We vonden het prettig om met elkaar te musiceren. We wisten dat het geluid dat we produceerden en de energieke benadering afweek van het geijkte in die tijd. We hadden geen plannen voor een vervolgalbum. Om veertien jaar later nog steeds bezig te zijn is voor ons net zo verrassend als misschien voor anderen. Gaandeweg zijn we nieuwe richtingen en een nieuw geluid gaan uitproberen. Dat is een natuurlijk proces. Je wilt je als muzikant verder ontwikkelen en leren van je omgeving. Ook al spelen we Ierse muziek, we worden door allerlei invloeden geïnspireerd. Dat sijpelt in onze muziek door. We wilden niet telkens een zelfde soort album maken. Dat heeft misschien sommige van onze fans teleurgesteld, maar voor ons was het belangrijk om telkens te zoeken naar de juiste weg, onszelf uit te dagen en niet te rusten op onze lauweren. De kracht van die eerste albums was de energie die we in de uitvoeringen stopten en die we ook op de cd konden vastleggen. We stapten ongeremd de studio in. Johnny Cunningham was onze producer. Daarmee hebben we ongelooflijk geluk gehad. Hij gaf ons vertrouwen en fungeerde als een gids, gaf de juiste tips en begeleidde ons in het proces naar een zelfstandige band.”

De titelloze eerste Solas cd verscheen in 1996 met Seamus Egan (fluit, whistles, nylonsnarige gitaar, uillean pipes, bodhran, mandoline, tenor banjo), John Doyle (gitaar, bouzouki) Winifred Horan (fiddle), John Williams (accordeon, concertina) en zangeres Karan Casey. Men kende elkaar van sessies in New York. Doyle en Egan speelden eerder samen in de formatie Chanting House en Horan maakte deel uit van Cherish the Ladies. Casey studeerde jazzmuziek in New York, maar liet haar Ierse roots gelden in de pubs bij sessies. Het eerste officiële optreden vond plaats in 1995 in Washington DC. Solas brengt een uitgebalanceerde mix van gedreven instrumentals en fraaie songs, zowel in Gaelic als in het Engels. Een jaar na het debuut verschijnt Sunny spells and scattered showers. Daarop is Vanished like the snow de eerste niet traditionele song die Solas opneemt. Het lied van Sidney Carter is sterk aan de traditie gelinkt. Nog een jaar later volgt The words that remain. Mick McAuley (button accordion, concertina, low whistle) is de vervanger van John Williams. Belangrijker wellicht is de koersbepaling in muzikaal opzicht. Naast de bewerkte traditionele instrumentale tunes en eigen gecomponeerde melodieën, richt Solas zich meer en meer op het aanpassen van eigentijdse liederen. Woody Guthries Pastures of plenty, Peggy Seegers Song of Choice en John Spillane’s Sriad an Chloig krijgen een plekje. Tevens introduceert men gastmuzikanten als Iris deMent en Bela Fleck. Die lijn wordt op latere albums voortgezet en het concept vervolmaakt.

“Na de eerste albums waren we toe aan het bewerken van materiaal van buiten de Ierse traditie. Allereerst kwamen we uit bij de Amerikaanse liederenschat. Die is behoorlijk beïnvloed door de Ierse traditie. We hebben nooit de intentie gehad strikt binnen traditionele kaders te blijven. Het gegeven dat een lied traditioneel is, maakt het nog niet direct bruikbaar. Het selectiecriterium is dat het voor ons een goed lied moet zijn, waar het ook vandaan komt. Als we er maar iets van onszelf in kunnen leggen. Het moet goed klinken, iets te zeggen hebben of een goed verhaal bevatten. Je moet het lied tot z’n recht kunnen laten komen door de juiste benadering, aanpassingen en arrangementen. En het moet bij de zanger passen. We hebben veel songs opgenomen die nooit zijn uitgebracht. Soms is het resultaat niet wat je er in het begin van verwachtte. Dat kan een lied zijn dat je heel graag wilt doen. Het keuzeproces wat we in het repertoire opnemen is heel democratisch. We brengen allemaal materiaal in en gaan aan de slag om te ontdekken of we er iets mee kunnen. Bij het maken van een album vallen nummers af en worden nieuwe tunes geschreven of gezocht die passen binnen het geldende concept. Dat kost tijd, vraagt geduld en een dikke huid. Meestal zijn we het wel met elkaar eens over de definitieve keuze. De nieuwe, eigentijdse songs komen van een breed scala componisten. We werken niet met vaste schrijvers, maar hebben inderdaad wel aardig wat nummers van Antje Duvekot opgenomen. Zij is een zeer begaafde singer-songwriter. Op een of andere manier passen haar songs goed in het repertoire van de groep. Een doelstelling voor de toekomst is het zelf schrijven van liederen. Er zijn enkele liedjesschrijvers in de groep, maar we moeten dat verder uitdiepen en ontwikkelen. Het maximale is er nog niet uitgehaald.”

Veranderingen

Solas live (Egan, McAuley)
Solas live (Egan, McAuley)

“Ze moeten veeleer avontuurlijk zijn en over een grote dosis geduld beschikken. We hebben het geluk gehad dat vrijwel iedereen in Solas meerdere instrumenten bespeelt of kan zingen. Dat is van wezenlijk belang wanneer het op arrangeren aankomt. Het geeft verfijningmogelijkheden in het geluidsspectrum. Daarnaast zijn onze sidesmen John Anthony en Chico Huff (bas) belangrijk. John heeft op alle albums, behalve The edge of silence meegespeeld, opnames en/of de mix verzorgd. Hij is voor een groot deel verantwoordelijk voor de definitieve sound van de groep. We zouden graag standaard met hen willen werken. Vaak is het financieel en qua agenda niet mogelijk. Indirect is Mick Moloney zeer belangrijk voor Solas. Mick is een monument voor de Ierse muziek in Amerika. Hij heeft meer dan wie dan ook Ierse muziek en de Ierse cultuur in de US gepromoot. Ik durf gerust te stellen dat zonder hem het muzikale landschap er anders uit zou zien. Voor mij persoonlijk is Mick een zeer bepalend persoon. Ik ben opgegroeid in Ierland en hoorde zijn muziek op de radio en op platen. Hij was de reden waarom ik banjo en mandoline ben gaan spelen. Toen mijn familie terug van Ierland naar Philadelphia verhuisde, ontmoette ik hem daar in 1980. Hij was begin jaren zeventig naar de US geëmigreerd. Hij nam me min of meer onder zijn hoede en ik woonde een groot deel van mijn jeugdjaren in zijn huis. Hij gaf me de ultieme opleiding. Allerlei muzikanten kwamen langs als ze in de stad speelden en er waren fantastische sessies. Als jonge, beginnende muzikant kon ik me geen betere leerschool wensen.”

Reünie
In Philadelphia, de thuishaven van zowel Moloney als Egan, werd de cd Reunion opgenomen.

Behalve in geluid werd het concert ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de groep ook op film vastgelegd. De cd en dvd bevatten een doorsnee van het Solas repertoire uit die afgelopen tien jaar. Ook alle ex-leden leveren hun bijdragen, zelfs de vaste studiomuzikanten als John Anthony, Chico Huff en drummer-percussionist Ben Wittman,en ook componiste Antje Duvekot. Het geeft aan dat Solas een grote familie is. De live versies van de nummers van de eerste cd met Williams, Doyle en Casey klinken haast nog levendiger dan de originele studio-opnamen. De opnamen werden, bewust zo blijkt, vastgelegd in de Indre Studios. Geen dure concertzaal of een opgesmukt theater, maar een grote zaal waarin een podium is gebouwd met losse stoelen en banken daarvoor. Achterin de zaal nipt een deel van het publiek aan –waarschijnlijk- een Guinness.

“Nee, er was geen bar, maar dat was geen gek idee geweest. Door het op deze manier te doen, ontstond een intimiteit die we nooit hadden kunnen bereiken in een theatersetting. Ik wilde geen pure concertfilm, maar iets dat meer liet zien dan louter een optreden. De plek en de ruimte, de interviews en de ‘achter de schermen’ opnamen maken het allemaal veel interessanter en geeft een meerwaarde. De intimiteit komt ook naar de kijker over hoop ik.” Egan komt uit Philadelphia, al werd hij geboren op het groene eiland. Horan resideert in New York, terwijl McAuley, McElholm en de zangeressen uit Ierland komen. Solas is een mengeling van Ieren uit het nieuwe land en Ieren van de Shamrock shores. Dat lijkt logistiek geen enkel probleem en muzikaal al helemaal niet.

Het feit dat de helft van de groep gesetteld is in Amerika en de rest in Ierland woont, is nooit een belemmering geweest. Het heeft wel een praktische beperking, omdat je niet om de haverklap even langs kan komen. Het vergt planning. Aan de andere kant zien we elkaar voor langere tijd tijdens de tournees. Misschien zien we elkaar wel te veel! Voordat we de studio ingaan, komen we tijdig bij elkaar om te repeteren. Dat geldt eveneens voor een lange toer. Het heeft op die manier altijd goed gewerkt. Ik geloof niet dat er een aanwijsbaar verschil bestaat tussen Ierse muziek uit Amerika en die uit Ierland zelf. Als er al een verschil is, dan kan je dat toeschrijven aan de individuele interpretatie en benadering van de uitvoerder(s). Niet aan de plek van herkomst. Er bestaat juist veel variatie in Ierse muziek binnen elke setting. Dat is de kracht van de muziek. Het beschikt over de mogelijkheid zich overal in te nestelen en toch zijn identiteit te bewaren. Het is een van de grondredenen waarom het zo vitaal en relevant blijft.”

Nieuwe activiteiten

Solas (Maireadh Phelan)
Solas (Maireadh Phelan)

We moesten drie jaar wachten op For love and laughter, de opvolger van Reunion. Debet daaraan is de wisseling van opnieuw de vocaliste. Het is even wennen aan het nieuwe stemgeluid. Maireadh Phelan heeft haar eigen karakteristiek, net als haar voorgangers Karan Casey en Deirdre Scanlon. Ze klinkt nog niet echt voluit op haar cd debuut, maar een fraaie uitvoering van het door ooit door Dylan bewerkte Seven Cursus bewijst dat Phelan behoorlijk wat in haar mars heeft. De cd kent nog bijzondere uitvoeringen van Ricky Lee Jones’ Sailor song, opnieuw een compositie van Antje Duvekot, enkele Gaelic songs en opvallend veel eigen instrumentals. De samenwerking met Phelan is kennelijk goed bevallen. Dit interview vond plaats tussen de opnamen voor een volgende Solas cd waarop Phelan opnieuw de leadvocals voor haar rekening neemt. “Deirdre vond het tijd om wat anders te gaan doen. Ze heeft een behoorlijke periode met Solas gezongen. Ze had de moeilijke opdracht destijds om iemand als Karan Casey op te volgen, maar ik vind dat ze dat fantastisch gedaan heeft. Mick McAuley stelde Mairead voor die hij kende van sessies in Kilkenny. Zij studeerde in de gezondheidssector op Trinity College en we wisten niet of het voor haar mogelijk was om zich bij ons te voegen. Gelukkig viel dat in te passen. Ook voor ons is dit spannend en een nieuwe uitdaging. We moeten haar benadering van songs nog beter leren ontdekken. We zijn bezig met de opnamen en ze heeft daar een buitengewone prestatie geleverd. Hoe dan ook, het is moeilijk als je leadzanger de band verlaat. Hun stem wordt geïdentificeerd met de groep en de groep wordt met die stem verbonden. We mogen niet klagen over de zangeressen die we hebben gehad. We geven Mairead alle ruimte om haar eigen stijl en aanpak uit te werken. We willen geen kopie van wat de anderen hebben gedaan. Sommige songs uit het oude repertoire kunnen we nog doen, maar niet allemaal.”

Egan produceert het nieuwe Solas album, net zoals een projectalbum met onder meer Karan Casey en Aoife O’Donovan, dat eveneens komend jaar zal verschijnen. In de afgelopen jaren produceerde hij albums van o.a. Duvekot en componeerde enkele soundtracks voor onafhankelijke films en documentaires. Zijn laatste soloalbum stamt al uit de vorige eeuw en de nieuwe zit er al jaren aan te komen. “Elk jaar zeg ik ‘volgend jaar’, maar het ziet er naar uit dat het dit keer bewaarheid wordt.” Nog een laatste vraag die ons al een tijdje bezighoudt. Een opmerkelijke track op Another day is Winifred Horans Highlights of Holland. Ze componeerde het naar aanleiding van een driedaags verblijf in Vlissingen op het tweede Celtic Night Festival. Maar wat zijn nu die highlights? Ietwat cryptisch en met een glimlach antwoord Seamus Egan: “Als we dat nummer in de US spelen wil het publiek dat ook graag weten! Ik weet niet waar zij of wij dit keer mee komen. Maar reken er maar op dat er iets verschijnt dat je herinnert aan onze tijd hier.”

Scroll naar boven