De setarspeler
(Uitgeverij Gopher 2021)
Deze keer geen voedsel voor het oor, maar voedsel voor het oog. Mijn ochtenden beginnen altijd met koffie en worden vaak gevolgd door een boek. En, al lezende, zonder mij op dit moment druk te maken over onze politiek in Europa, die ons langzaam een Derde Wereldoorlog in rommelt. Nu kan ik nog boeken lezen. De boeken verrijken mij enorm. De verhalen die ik lees kan ik visualiseren, voor mij zien, inbeelden. Soms lees ik een uurtje, maar soms word ik zo een boek ingezogen, dan moet ik het wegduwen omdat ik anders zo uren verder ben. Een enkele keer zelfs word ik wakker en ga eerder uit bed om een verhaal weer op te pakken. Hoe gaat het verder? Wat als hij nu….?
Nu heb ik weer een boek dat mij zodanig in de hoofdpersoon doet verplaatsen, dat ik er soms emotioneel van word en met tranen in mijn ogen lees hoe een Koerdische Iranees moet vluchten naar een ander land (Nederland), maar daardoor een gat in zijn ziel ontwikkelt. De letters, de zinnen in dit boek weten heel goed de pijn te verwoorden. De onmacht, maar ook de liefde voor een ander en de gevoelens die ontstaan vanuit de eigen cultuur, die dicteert wat mag en wat niet kan.
Ik zag dit boek in mijn ‘bieb’ en de titel sprak mij als cultuur- en volksmuziekliefhebber meteen aan. De omslag, met aan de voorkant een tekening van een setar – een Perzische luit – zorgde ervoor dat ik de achterkant las en gelijk een stoel zocht voor de eerste pagina:
Verslagen loop ik door het terrein van het asielzoekerscentrum naar de uitgang.
Mijn reis naar Middelburg was vergeefs.
Twee zinnen uit een proloog van een zeer indringend boek vol anekdoten. Een zoektocht naar een nieuw leven; naar rust en regelmaat maar ook een échte zoektocht in deze roman. De zoektocht naar een geliefde geholpen door veelal vriendelijke behulpzame Nederlanders. Een roman die begrip opbrengt voor bijzondere mensen en te accepteren situaties in het leven van de Koerdische kunstenaar Daijri.
Een heel mooi en duidelijk accepterend verhaal zoals dit leven van een asielzoeker die mag blijven. De schrijfster Anne van Zwieten laat ons heel goed verplaatsen in zo’n leven, dat niet zo vanzelfsprekend en voorspelbaar is.
Bij een verrassend moment schoot ik vol, zonder dat het mij ooit zal overkomen en wat meestal wél bij mijn medemens gebeurt.
Ook de muziek vormt een soort rode draad in het verhaal, al is het niet het hoofdthema. Als de setarspeler zijn instrument beroert, dan hoor ik in gedachten het geluid en het soort melodie. Dus ja, ook een boek voor muzikale liefhebbers met een brede smaak.
Dit boek laat je ook beseffen hoe emotioneel belangrijk je omgeving is. De vanzelfsprekende cultuur waar je deel van uitmaakt en hoe verschrikkelijk het ‘gemisgevoel’ is, als je daar niet meer naar toe kunt zonder gevaar voor eigen leven. Datzelfde gevoel kun je ook een leven lang meedragen als je huis plat moet vanwege de oorlog, er een uitbreiding komt van een haven, een snelweg of een dam waardoor zélfs het graf van je ouders niet meer te bezoeken is, omdat je hele dorp wordt opgeofferd voor een zogenaamd groter belang. En ja, dat doet politiek met z’n burgers. Ik weid nu uit over gedachten die niet in dit boek voor komen maar ze wél oproepen. Lezen doet denken, leren én genieten.
Nee, ik heb het verhaal niet weggegeven en zéker niet het plot, want op het moment dat ik dit opschrijf kén ik de afloop nog niet eens. Maar ik wil ook niet gluren naar… Dat is zonde.
