The flooers o’ the forest
(Greentrax CDTRAX1513)
Op 9 september 1513 vond de Slag bij Flodden plaats. Het treffen was een direct gevolg van een oorlog tussen Engeland en Frankrijk. Koning Hendrik VIII viel met zijn leger in dat jaar Frankrijk binnen. Schotland stond historisch gezien aan Frankrijks zijde. Jacobus (James) IV van Schotland zag zijn kans schoon en verklaarde op 11 augustus de oorlog aan de zuiderburen. James vertrok op 18 augustus uit Edinburg en viel met 40.000 man Engeland binnen. Het grootste Schotse leger ooit ingezet, trok verder richting Flodden (ten zuidoosten van Braxton in Northumberland) en arriveerde daar uiteindelijk met een door desertie gedecimeerd leger van 34.000 manschappen.
Thomas Howard, de graaf van Surrey, had van Hendrik de opdracht gekregen Engeland te verdedigen. Hij verwachtte met zijn leger (24.000 man) een Schotse aanval. Omdat die uitbleef besloot Howard een omtrekkende beweging te maken. Kanonnen speelden een rol bij wat wisselende successen. Uiteindelijk bleken bij het voetvolk de Engelse hellebaardiers effectiever dan de Schotse piekeniers. De goeddeels ingesloten Schotten trokken zich terug. Ze werden echter door de Engelsen in de modderige ondergrond letterlijk afgemaakt.
Jacobus (James) iV
Pas de volgende dag ontdekten de Engelsen de omvang van hun overwinning. Bovendien vonden ze het dode lichaam van James. Volgens schattingen sneuvelden tussen de 10.000 en 30.000 Schotten; tegenover 1500 tot 4000 Engelsen.
Het is 500 jaar geleden dat de dramatische slag werd uitgevochten. In dat licht vonden er dit jaar diverse activiteiten plaats (zie: Flodden 1513). Het Schotse label Greentrax realiseerde een ‘herinnerings-cd’. Oude songs werden samen met nieuwe op schijf gezet. Bekende zangers maar ook artiesten die je niet zo gauw op een tracklist tegenkomt. Juist die afwisseling tussen de ‘artistieke adel’ en het wat minder bekende ‘zangvolk’ maakt deze uitgave tot een afwisselend luisterproduct. De uitgave bestaat bovendien uit twee schijven. De eerste schijf bevat de liederen. Op de tweede dragen artiesten gedichten en proza voor.
De liederenschijf opent met The flooers o the forest. Dat lied werd overigens pas in 1776 geschreven door John Elliot als lament voor James IV. Dick Gaughan met zijn markante timbre blijkt voor die ruim zeven minuten durende klaagzang de gedoodverfde vertolker. Archie Fisher zette het gedicht Ettrick op muziek en zingt het zelf, begeleid door violist Garnet Rogers. Robin Laing schreef en zong een nieuw lied waarin hij als Edinburger het nieuws van de verloren slag verneemt. Het enthousiaste kinderkoor van een lagere school uit Hawick vormt een goede onderbreking in de vijftien vertolkingen. De songs stralen logischerwijze vooral veel treurnis uit. De childballad Flodden Field, waarin de Engelse kant van de slag wordt belicht door The Owl Service en Allison O’Donnel, legt een iets ander accent.
Op de tweede schijf worden de gedichten en enkele verhalen rond de Slag bij Flodden voorgedragen door Iain Anderson en John Shedden. In de zevende en laatste track leest Alistair McDonald een deel van het gedicht Marmion van Sir Walter Scott voor, op de achtergrond begeleid door battledrum en bagpipe.
De dubbele project-cd van Greentrax is geen product met louter muzikale hoogstandjes. Het is vooral een artistieke samenvatting van de bloederige slag in 1513. Voer voor geïnteresseerden in de Schotse historie dus.
