Folkfestival Ham: klein festival met een groot programma

Tijdens het weekend van 10 tot 12 augustus 2018 luidt dit bescheiden en fijn muzikaal festijn in de buurt van het Belgische Tessenderlo, zijn tweeëntwintigste editie in. Georganiseerd door de vzw. Celtic Art Gallery, die ook clubconcerten, proeverijen, vertelavonden, kunstcafé inrichten, onder het goedkeurend oog van Marc Reusen, mikken ze telkens weer op een vier- tot vijfhonderdtal welgezinde bezoekers, die dankbaar gebruik maken van de stenen roemers van het huis.

Een festival dat beleefd wordt als een mega tuinfeest…                                 (foto Bart Vanoutrive)

Het festival vond zijn locatie in een bomenrijke omgeving op een boogscheut van de afrit Beverlo van de E 313 tussen Antwerpen en Hasselt in, meer bepaald in het gehucht Genebos, achter het huiselijke café van de organisatie, dat tijdelijk de functie van artiestenruimte toebedeeld krijgt. Een concerttent (afwisselend voor zittend, dan wel danspubliek ingericht) ligt er even afgeschermd van de dranktent die tevens dienst doet als locatie voor de ‘kleine’ programmatie tussenin. Overal daartussenin tafeltjes, parasols, kinderanimatie… En net buiten de ingang de standhouders. Uiteraard wordt ook hier een groen ecologisch gedachtegoed hoog in het vaandel gehouden. Ons treft steeds opnieuw de goede  programmatie, met om de twee uur een hoofdconcert, terwijl het vrij podium in de wat afgezonderde bartent de ‘leemtes’ opvult.

De openingsavond op vrijdag biedt met twee concerten alvast de ideale voorzet. Om 20 uur verwelkomen we Sofia Talvik, een Zweedse singer-songwriter, die een perfect huwelijk tot stand weet te brengen tussen de Zweedse melancholie en de twang van Americana. Met haar voetpercussie en ritmische gitaarpicking veroverde ze een vrij unieke positie in de folkweeld. Haar liedjes en stem dringen onweerstaanbaar door tot in de kleinste venen.

Het zevenkoppige Faran Flad komt hier voor de gelegenheid aantreden in een XXXL-formule (foto Bart Vanoutrive)

Twee uur later treedt Faran Flad aan in een XXXL formaat. Opgericht door nachtegaal Heather Grabham en Erwin Libbrecht (Kadril, zang en bouzouki), en met in hun kielzog Jan Debrabandere (gitaar, zang), Elke De Meester (chomatisch accordeon, zang), Luc Pilartz (viool), Koen Dewaele (bas) en Bart Deblaere (percussie), krijgen we hier een schare topmuzikanten opgediend die ons op sleeptouw nemen voor een onvergetelijke reis naar diverse Angelsaksische einders. Zij laten zich voor hun huidige festivaltournee daarenboven vergezellen door The Fair Maids, zes dames die deel uitmaken van het befaamde vrouwenkoor Amaranthe, een idee dat ontstaan is nadat Kadril een felgesmaakt concert neerzette met het voltallige koor. Voor Erwin vormt het alvast een van de hoogtepunten uit de Faran Flad carrière.

Zaterdag gaan de deuren om 13.00 uur open met La Compagnie d’Elias, een (bal)folkkwartet rond Tristan Driessens (oud), Robbe Kieckens (percussie), Léa Besancon (cello) en Tom Callens (saxofoon, klarinet, fluiten). Sinds 2011 delen ze vele magische momenten op tal van folkfestivals doorheen Europa. Voortdurend verkennen ze (met hun ietwat atypische instrumentarium) nieuwe horizonten, waarin jazz, folk en modale muziek uit het Midden-Oosten een evenwicht vinden. In hun repertoire passeert een waaier aan koppeldansen de revue, gaande van asymetrische walsen en mysterieuze mazurka’s tot duizelingwekkende polka’s en bourrées, afgewisseld door een Oriëntaalse tovercirkel. Dit zal ook de niet danser zonder enige twijfel kunnen bekoren.
Een uur later ruimen ze plaats voor de in Nederland verbijvende Ierse singer-songwriter Ricky Curran, wat ongetwijfeld andermaal voor een totaal andere benadering van het beproefde folkrecept zal zorgen.
Om 16.00 uur is het dan opnieuw de beurt aan oudspeler Tristan Driessens, ditmaal met het Seyir Trio, dat een passie deelt voor de kleurijke en veelzijdige Ottomaanse muziek. Bijna een decennium lang zijn Tristan Driessens, Simon Leleux (doholla) en Ruben Tenenbaum (viool) solide metgezellen in veel muzikale projecten, vaak gerelateerd aan Turkse tradities. Ze komen hier hun onlangs verschenen en in superlatieven gerecenseerde album voorstellen. Dit wordt de oren spitsen!!

Naomi Vercauteren laat haar viool dansen op de pittige begeleiding van haar kompanen (foto Bart Vanoutrive)

Hetzelfde geldt voor het Naomi Vercauteren Trio dat aanvankelijk om 18.00 uur zijn opwachting zou maken, maar omwille van de overdrukke agenda van het erna geprogrammeerde EmBRUN een wissel met deze laatste deed. Ook hier geldt het motto dat we virtuoze luisterfolk, met een knipoog naar het minimalisme, zullen mogen genieten. Naomi (viool), Bert Ruymbeek (chromatisch accordeon) en Jan Debrabandere (gitaar en zang) bewijzen met hun debuutalbum One rainy evening dat we ons aan een krachtige sound met filmische arrangementen mogen verwachten. Door te experimenteren met open stemmingen op viool, de bourdonbegeleidingen van accordeon en de open stemming op gitaar krijgen indrukken, plaatsen en verhalen een tweede leven in hun tunes.

Zittenblijven zal moeilijk worden bij de akoestische powerfolk van EmBRUN (foto Bart Vanoutrive)

De aandachtige lezer zal ondertussen gemerkt hebben dat dit festival de akoestische power geleidelijk opdrijft naarmate de avond valt. Hoe je programma op zaterdagavond beter openbreken als met het energieke EmBRUN dat zichzelf in het zweet en uit de naad zal werken om het laatste zittend publiek te laten rechtveren. Twee uur vroeger dan voorzien dus, gezien er hen nog een ander optreden wacht die avond. Trouw aan de traditie maar doorregen van eigentijdse, vaak progressieve klanken en ritmes, zal deze rasechte live-band, een vijfcilinder met behoorlijk wat pk’s, vuur en vlam in de tent steken. Dat Bert Leemans (chromatisch accodeon), Harald Bauweraerts (draailier), Pieterjan Van Kerckhoven (doedelzak, sopraansaxofoon), Jonas Scheys (electrische bas) en Ludo Stichelmeyer (percussie en drums) echte podiumbeesten zijn hoeft eigenlijk niet meer herhaald te worden.
Als klap op de vuurpijl vergast de organisatie ons op een spetterend Iers spektakel met Dervish! Deze band, die we gerust naast Altan mogen plaatsen en volgend jaar dertig kaarsen mag uitblazen, wordt nog steeds gedragen door de stichtende leden Brian McDonagh (mandola, mandoline), Shane Mitchell (accordeon), Michael Holmes (bouzouki) en Liam Kelly (fluiten en whistles). Deze laatste vervult een centrale rol binnen het geheel, daar de unieke kernklank van dit kwintet zich ontwikkelt rond het strakke en tegelijk intuïtieve samenspel van fluit, accordeon en viool. Tom Morrow (fiddle, altviool), het jongst toegetreden lid, blijkt hierbij een stevige steunbeer te zijn. En uiteraard mag en zal onze aandacht niet voorbijgaan aan de flamboyante Cathy Jordan, (zang, bodhran, bones) die in 1991, twee jaar na zijn ontstaan, de groep kwam vervoegen en er sindsdien als een rots in de branding haar eretekens ruim verdiende.

Het Halewyn-verhaal, in een eigentijdse audio-visuele evocatie olv. Raphael De Cock (foto Bart Vanoutrive)

Festivalaanwezigen: wees er onmiddellijk bij op zondag om 14.30 uur! Want dan komt Raphael De Cock (zang, klarinet, doedelzak, duimpiano, fluiten, hardangerviool) zijn Halewyn-project voorstellen. Hij ontdekte tijdens zijn talloze reizen dat de middeleeuwse Ballade van Heer Halewyn, die wellicht in onze regio’s geworteld is, bekendheid verwierf over wat we tegenwoordig Europa noemen. Van IJsland, Hongarije tot het Sefardische Marokko in ontelbare variaties. Hij bracht muzikanten met verschillende achtergronden, Aline Goffin (zang, keyboards, ukelele), Bert Ruymbeek (chromatische accordeon), Edwin Vanvynckenoye (zang, viool, bratsch en viola d’amore) en Stef Vanderhaeghe (elektronica en soundscapes) samen, om een eigentijds project op te bouwen uit hun verschillende muzikale ’talen’. Nieuwe muziekstijlen en composities garanderen een eigentijdse vertaling van het verhaal, dus de organische ontwikkeling van de ballade duurt nog steeds voort. De hybriditeit van de input krijgt een extra impuls door danseres Nele Callebaut (Nila HoOp) en zandkunstenares Colette Dedyn binnen te halen, die een zeer opwindende visuele meerwaarde aan het concept toevoegen. Dit mag je echt niet missen! Wie erbij was op Gooikoorts 2018 praat er nog over.
Met Paul Rans (zang, trombone) en zijn ensemble verwelkomen we om 16.30 uur alweer één van de grote bezielers van de volks- en oude muziek in Vlaanderen. Ooit medestichter van Rum ontwikkelde hij zich tot een van de meest erudiete musicologische onderzoekers en uitvoerders te lande. Met Phippe Malfeyt (luiten, gitaar, hakkebord), An Van Laethem (viool), Paul Van Loey (fluiten, dulciaan) en Piet Stryckers (gamba, draailier, cello) werkte ook hij, in navolging van talloze anderen die zich geïnspireerd wisten door de eeuwherdenkingen rond de eerste wereldoorlog, met Oorlogstaferelen, liedjes over oorlog en vrede een muzikaal verhaal uit rond dit thema, van de geuzen tot ’14-’18. Ook dit wordt ongetwijfeld alweer een beklijvend luisterconcert.
Naar een finale apotheose gaan we via de Italianen van Domo Emigrantes. Aanvankelijk in 2009 opgericht om de Zuid-Italiaanse traditie actueel te houden, verbreedden ze ondertussen hun blik over zowat het hele Middellandse zeegebied, waarbij ze hun instrumentarium verreikten met diverse ethnische elementen, heel persoonlijke arrangementen en een kar vol instrumenten van zowat overal ter wereld (waaronder saz, ethnische fluiten en percussieinstrumenten, accodeon, fujara, bouzouki, viool, cello,…). Hun devies luidt dat Sicilië, uit de miserie van talloze invallen enerzijds, en als knooppunt van legendarische handelswegen anderzijds, heel wat (muzikale) culturele invloeden weerhield. Deze reiken natuurlijk tot Griekenland, de Adriatische kustgebieden en Spanje, maar ook verder naar het Midden Oosten, Turkije en Kurdistan toe. Deze verrijking door migraties willen ze met hun vurige muziek onder de schijnwerpers plaatsen. Dit jaar nog veroverden ze, mee door hun gevoelsmatige benadering van hun repertoire, vele harten tijdens hun optreden in het Concertgebouw Amsterdam.

Grenzen overschrijden en doorbreken vormt ook het leitmotiv van de brassband waarmee de organisatoren feestelijk willen afsluiten vanaf 21.00 uur. Vuurwerk in allerlei muzikale vormen en kleuren vormen nu eenmaal het waarmerk van Orchestre International du Vetex, een collectief van zo’n 15-tal muzikanten uit Vlaanderen, Wallonië en het Noord-Frankrijk, dat ontstond in de schoot van Via Lactea. Waar hun insteek aanvankelijk vooral de balkanmuziek betrof, gingen ze de voorbije jaren ook hun oor te luisteren leggen in uptempo afrobeat, en aanstekelijke cumbia. ‘Latino meets Balkan’ dus, ofte ‘Rumbabalkanika’,… en dat allemaal verpakt in een frisse punky verpakking. Hiervoor zal iedereen die nog terug huiswaarts wil die avond zeker nog even willen nablijven.

Vetex, hier een (t)huisconcert spelend in La Petite Fabriek, zullen de tentzeilen doen opwaaien met hun kleurrijk brass-vuurwerk (foto Bart Vanoutrive)

Dit festival, waar gezelligheid troef is, met steeds opnieuw glunderende organisatoren en medewerkers, enthousiaste muzikanten èn dito bezoekers, her en der met elkaar verbroederend, en een verrassend sterke affiche, die zowel bal- als concertliefhebbers zal weten te bekoren, mag geen enkele muziekliefhebber missen. Let wel, kom nu alsjeblieft niet allemaal aandraven, want daarvoor is de capaciteit van dit kindvriendelijke en ‘groene’ festival toch wel te beperkt in oppervlakte.

www.folkfestivalham.be

Scroll naar boven