Het stadje Førde aan de westkust van Noorwegen is ieder jaar begin juli het middelpunt van het vierdaagse Førde Festival, het grootste festival in Scandinavië voor akoestische folk, wereldmuziek en traditionele muziek. Alleen al vanwege de prachtige natuur – majestueuze fjorden, schier oneindige bossen, besneeuwde bergtoppen, schoon water en zuivere lucht – is een bezoek aan dit belangrijkste multiculturele festival van Noorwegen een onvergetelijke ervaring. En als de zon dan ook nog eens volop schijnt, zoals dit jaar, kan het humeur van de festivalbezoeker niet meer stuk.
Co-existentie
Het Førde Festival werd voor het eerst in 1990 gehouden en bod dit jaar in haar 23e editie 280 artiesten uit 33 landen. Het thema was dit maal co-existentie, ‘omdat mensen en culturen elkaar altijd beïnvloed hebben en muzikale tradities ontstaan zijn uit vreedzame ontmoetingen en co-existentie’, aldus de immer charmante oprichtster en festivaldirectrice Hilde Bjørkum. Net zoals voorgaande jaren koos zij voor een mix van traditionele en moderne Scandinavische muziek en wereldmuziek.
Het thema co-existentie was de bindende factor in diverse boeiende voorstellingen. Zo presenteerde het dansgezelschap FRIKAR de show ‘8’, een spectaculaire combinatie van traditionele Noorse halling dans en Chinese Kung Fu, die de toeschouwers in het uitverkochte culturele centrum Førdehuset in grote staat van opwinding bracht. Indrukwekkend was het optreden van zangeres en sitarspeler Anoushka Shankar (dochter van Ravi), die traditionele Indiase muziek koppelde aan Spaanse flamenco. Ook bijzonder geslaagd was het optreden van het trio Ellika Solo Rafael, een samenwerkingsverband van de Zweedse violiste Ellika Frisell, koraspeler Solo Cissokho (Senegal) en de Mexicaanse percussionist Rafael Sida, die op speelse wijze demonstreerden dat de mix van culturen vaak nieuwe, spannende creaties oplevert. The Nordic Fiddlers Bloc, bestaande uit drie jonge talentvolle violisten uit Noorwegen, Zweden en Shetland, deelden hun passie voor de rijke viooltradities uit deze drie landen. Meest verrassende internationale dialoog was het project Talent 2012, een gelegenheidsband van elf jonge muzikanten uit Tunesië, Marokko en Noorwegen, die veel respect afdwongen met verfrissend spel op oud (Arabische luit), viool, ney (fluit), percussie en ribab (viool ).
Eén van de hoogtepunten van het festival was het verbluffend mooie optreden van de Iraanse zanger Alireza Ghorbani en de Tunesische zangeres Dorsaf Hamdani, die elkaar en hun vijf virtuoze begeleiders tot grote hoogten opstuwden in het project Ivresses. Hun door merg en been gaande vocalen in deze fascinerende ontmoeting van de Perzische en Arabische muziekwereld lieten de meeste toeschouwers ademloos en soms zelfs betraand achter.
Originele locaties
Wat het Førde Festival uniek en onvergetelijk maakt zijn de originele locaties van de concerten. Naast het Førdehuset , waar alle grote concerten gehouden werden, vonden ook optredens plaatst in een prachtig houten kerkje, het stadspark aan de Jølstra rivier, het oergezellige café Pikant, de lokale muziekschool, het Rica Sunnfjord Hotel, het Sunnfjord Museum en de vijf blokhutten van het door groen omgeven Jølstramuseum, waar iedereen dankzij ideale weersomstandigheden tot vroeg in de ochtend genieten kon van akoestische folk en de romantische midzomernacht. Een ander hoogtepunt, ook letterlijk, was het concert van de groep Lindigo , afkomstig van Franse eiland La Réunion, dat gehouden werd op de top van de 707 meter hoge Hafstadfjellet, met prachtig panoramisch uitzicht op Førde. Omdat de weg naar de top smal en niet geasfalteerd is,en dus niet toegankelijk voor bussen, moesten de concertgangers lopend naar boven, een gebeurtenis op zich omdat lang niet iedereen voorbereid was op deze spectaculaire maar ook zeer zware wandeling bergopwaarts.
Naast de eerder genoemde Anouskha Shankar waren diverse andere grote wereldsterren op het festival te bewonderen zoals ladino-zanger Yasmin Levy, Bassekou Kouyaté (Mali), de Braziliaanse zangeres Renata Rosa, de Algerijnse chaabi zanger Kamel El Harrachi en The Other Europeans, een supergroep van 14 Europese muzikanten, die een schitterende mix spelen van klezmer en Roma (zigeuner) muziek.
Noorse muziek
Mijn aandacht ging speciaal uit naar de Noorse muziek omdat het Førde Festival een uitstekende kennismaking biedt met Noorse artiesten, die niet dagelijks te zien zijn in ons land. Indrukwekkend waren de shows van de jonge talentvolle violiste Ragnhild Furebotten, een populaire muzikant in de traditionele Noorse muziekscene. Ze werd bekend als lid van de folkgroep Majorstuen, die vijf jonge Noorse violisten samenbrengt en symbool staat voor de revival van Noorse volksmuziek. Ragnhild Furebotten, geliefd om haar elegante en lichte spel, trad twee keer op: solo in een volgepakte, knusse blokhut in het Jølster museum en omringd door zes blazers in haar nieuwste project Never on a Sunday, dat traditionele muziek uit Noord-Noorwegen en haar eigen composities verbindt met creatieve blaasarrangementen van de beste jazzcomponisten van Noorwegen, waaronder Geir Lysne en Helge Sunde. Haar tubaspeler Lars Anders Haug zorgde letterlijk voor de komische noot door de meest wonderlijke klanken uit zijn instrument te persen.
Van een haast buitenaardse schoonheid was het nachtconcert van Trio Mediæval in het schattige uit 1885 stammende houten Førde Kyrkje, waar een intieme en spirituele sfeer heerste. Met liederen uit de middeleeuwen, Noorse volksliedjes en eigen composities zongen Anna Maria Friman, Linn Andrea Fuglseth en Torunn Ostrem Ossum de sterren van de prachtige midzomernachthemel.
Boeiend was ook het optreden van de groep Anima, vijf muzikanten uit Noorwegen, België en Duitsland met een fascinatie voor oude instrumenten. Hun nieuwste muzikale project bestaat uit vroege Europese muziek en Noorse dansmuziek, gespeeld op de oudste Hardanger violen van Noorwegen.
De afsluiting van het in alle opzichte geslaagde Førde festival werd verzorgd door de beroemde Noorse zanger Aasmund Nordstoga en de groep Abildsø Spelemannslag, die een flinke dosis swing en blues toevoegden aan traditionele Noorse folk.
‘Ik twijfel er niet aan dat de mensen die aanwezig waren bij het Førde Festival naar huis zijn gegaan met herinneringen, die hen de rest van hun leven zal bij blijven” aldus een stralende Hilde Bjørkum na afloop.
Het Førde Festival is inderdaad veel meer dan een festival alleen, het is een levenservaring en het bewijs dat verschillende culturen niet alleen vreedzaam naast elkaar kunnen leven maar ook gezamenlijk tot grootse culturele uitingen in staat zijn.
Tussend tak (hartelijk dank),
Bas Springer (gastschrijver)