Gipsyfestival Tilburg, Interpolistuin, zondag 29 mei
In het laatste weekend van mei was in Tilburg alweer de negende editie te beleven van het Gipsy Festival. Door omstandigheden konden we alleen de zondag bijwonen, in de Interpolistuin. Het blijft sfeervol, zo’n kleinschalig festival in de open lucht. Zoals gebruikelijk was de programmering een mix van bekende en onbekende namen, van plaatselijke en internationale grootheden. Het niveau was wisselend. Zo was de Slowaakse groep Janka Sendrei & Kokavakere Lavutra, waar de middag mee van start ging, instrumentaal sterk maar vocaal nogal zwak. Deze wisselvallige opening werd goedgemaakt door de bravoure van Terne Chave uit Tsjechi. Hun cd Kaj dzas, een mengelmoesje van zigeunerklanken en Latin, maakt een gemakzuchtige, weinig stijlvaste indruk. Live ontwikkelden ze echter een stormachtige kracht die de festivalgangers aanzette tot dansen.
Vaste gast Paulus Schfer uit Eindhoven liet zijn groep voor het tweede jaar op rij omringen door de Paradox Orchestra, een big band onder leiding van Maino Remmers. Op zich een aardig initiatief, maar het resultaat was nauwelijks meer dan een aaneenschakeling van weinig opzienbarende jazz-standards. Fusie kan leiden tot een uitkomst die minder is dan de som der delen. Dat was hier zeker het geval.
Zonder meer sympathiek was een andere vaste gast van het festival, het gezelschap Romeny Jag op Podium 3. Daar bewoog rond vertelster Bluma Schattevoet een steeds wisselende groep musici en dansers die van de optredens levendige en gezellig informele belevenissen maakten. Schattevoets pozie kwam regelmatig gevaarlijk dicht in de buurt van het overbekende portretje van ‘zigeunerkind met traan’, maar met gitaren, een heuse didjeridu, en de dansers bleef het genietbaar.
Aan het eind van de middag betrad flamenco-zangeres Felipa del Moreno het podium. De zang was passievol, zoals je in dit genre mag verwachten, maar naar mijn smaak niet altijd even sterk. Het miste kracht en het bereik was niet heel groot. Het was vooral de boomlange, androgyn aandoende danser die een hoofdrol op het podium opeiste met zijn indrukwekkende performance.
De Bulgaarse groep van accordeonvirtuoos Martin Lubenov bracht daarna een swingende mix van zigeunerfolk en jazz. In hoog tempo werden de nummers over het publiek uitgestrooid. Het waren vooral de duels tussen de blazers en Lubenov die dit concert tot een van de hoogtepunten van de dag maakten.
Ook dit jaar had de organisatie weer een folkgroep uit Rajasthan uitgenodigd. Dit jaar was dat de groep Dhoad Gypsies of Rajasthan. De combinatie van folksongs, opzwepende dans en acrobatiek van de fakirs maken van dit soort concerten altijd een belevenis voor hen die het nog niet eerder hebben gezien. Muzikaal is het allemaal niet zo heel erg interessant.
De dag werd afgesloten met Mahala Ra Banda. Dat deze keuze meer dan terecht was, bleek uit het energieke optreden van deze Roemeense groep. De manier waarop ze traditionele zigeunermuziek combineren met militaire fanfare en elementen uit de popmuziek is uniek. Ik vond hun cd al aanstekelijk. In levenden lijve waren deze getto-zigeuners, ondanks (of wellicht, dankzij) de chaos op het podium, nog een stuk overtuigender.
Vorig jaar had het festival te kampen gehad met heftige regenbuien. Die bleven nu achterwege, maar gaandeweg de middag zakte de temperatuur naar weinig inspirerende waarden. Of het nu het weer was, of de concurrentie van de Tilburgse Meimarkt en de bekerfinale, het festival trok minder bezoekers dan de tuin kan herbergen, en beslist minder dan het verdient. Daar staat tegenover dat ze vanuit het hele land, en uit Belgi en Duitsland, naar Tilburg gekomen waren.
datum: 29 mei 2005
