Klezmer American recordings
(Fremeaux & Associés)
Anthologie sonore de la publicité 1930-1962
(Fremeaux & Associés)
De Franse uitgever heeft al veel merkwaardige historische klanken uitgebracht. Daarvoor kreeg hij van de Academie Charles Cros de grote prijs ‘In Honorem’ voor het uitbrengen op cd van het klankpatrimonium.
Een recente uitgave is Klezmer, American Recordings 1909-1952. De dubbel-cd bevat veertig nummers, gespeeld door klezmermuzikanten die in de eerste helft van de vorige eeuw uitweken naar Amerika. Al sinds 1870 ontvluchtten veel Joden de pogroms in Centraal-Europa. Onder hen bevonden zich ook bijzonder talentvolle muzikanten. Zij hebben de klezmermuziek in Amerika levendig gehouden en verder ontwikkeld.
Bij de invloeden die de klezmer al had van zigeunermuziek en Oost-Europese volksmuziek voegden zich invloeden uit de jazz. Sommige Joodse muzikanten werden overigens uitstekende jazz-musici. Denk onder meer aan Benny Goodman of George Gerschwin. Daarom zijn deze muzikanten hier niet te horen. Wel laat deze uitgave ons genieten van de vroegste opnames die er met klezmer gemaakt zijn. In totaal zijn er vijfentwintig ‘akoestische’ opnames van tussen 1909 en 1928 te horen, gevolgd door vijftien nummers met ‘elektrische’ opnames.
Op enkele van de oudste nummers is de Roemeense cymbalomspeler Joseph Moskowitz te horen. Op andere nummers speelt Mishka Ziganoff op banyan, een Oekraïens accordeon. Gaandeweg werden deze instrumenten verlaten en werden de klarinet en de viool de belangrijkste instrumenten in de Amerikaanse klezmer. De grootste klarinetvirtuozen, Naftule Brandwein en Dave Tarras, zijn op deze uitgave te horen op respectievelijk negen en twaalf nummers. Ook de bekende orkestleider, violist en pianist Abe Schwartz is goed vertegenwoordigd.
Ondanks het feit dat je wel hoort dat het hier al oudere opnames betreft, is luisteren naar deze klezmer een plezier voor het oor. Wie niet blij wordt van deze muziek moet wel een grote zuurpruim zijn. Deze historische klezmer dubbel-cd is een welgekomen instrumentale aanvulling bij de dubbel-cd Yiddish met liederen uit de periode 1910-1940, die in 1994 al bij dezelfde uitgever verscheen.
De cd Anthologie sonore de la publicité 1930-1962 tapt uit een gans ander historisch vaatje. Ook bij ons kennen we de gezongen publiciteit die vooral in de jaren ’60 van de vorige eeuw opgang maakte met de opkomst van de vrije radiozenders.
En het waren zeker niet de minste zangers die publiciteitsliedjes zongen. Zo ook in Frankrijk. Maar daar ontstond al in de jaren ’30, met de opkomst van vrije zenders zoals Europe en Luxembourg, de gezongen publiciteit. Ook daar hebben meerdere goede en populaire chansonniers aan die reclame meegewerkt.
Zo herwerkte Charles Trenet in 1940 zijn Boum tot La margarine Adi. Andere bekende namen zijn Ray Ventura, Annie Cordy, Bourvil, Henri Salvador, Maurice Chevalier. Deze reclame was niet beperkt tot gezongen slogans. Sommige boodschappen zijn in een heus chanson met meerdere strofes verpakt. En enkele daarvan kunnen echt in kwaliteit wedijveren met andere liedjes uit het interbellum.
Zo opent deze cd met een lied uit 1930 dat de lof zingt van de overheerlijke smeerkaas La Vache Qui Rit. Niet alleen verschillende eetwaren komen aan bod, ook zeep, de aspirine, en heel veel drank. Vooral Franse aperitieven passeren de revue: Pernod, Picon, Byrrh, Saint Raphaël, Suze. Deze laatste schijnt zelfs een beste drank te zijn voor de renners in de Tour de France, zingt ene Pierre Daragon, die van reclamezingen zijn beroep maakte.
Zo’n reclameliedjes en -boodschappen zijn wel eens leuk. Ze zijn vooral één brok nostalgie.
