Leticia Bal durft af te wijken

De Schierstins in Veenwouden doet tegenwoordig dienst als Cultureel Historisch Centrum. Zo nu en dan kan de liefhebber van folk en wereldmuziek hier zijn hart ophalen. Vorig jaar zijn er onder andere concerten geweest van gitarist Jan Kuiper en folkzangeres Linda Nijland.
Zaterdag 28 januari was er een concert gepland van percussioniste Leticia Bal samen met Saxofonist Paul Weiling. Het werd een bijzonder concert op een bijzondere locatie. Voorafgaand aan het concert had ik Leticia gevraagd om mee te werken aan een interview voor New Folk Sounds.

Leticia Bal (foto: Auke Wiersma)

Het concert in De Schierstins bestond uit twee gedeelten. Voor de pauze speelt Leticia zonder Paul. De manier waarop ze een zogenaamd loopstation gebruikt is heel bijzonder. Je moet het maar aandurven om tijdens een concert ter plekke een meersporenopname te maken. Naast de marimba speelt de percussioniste op alles wat los en vast zit, van oude pannen tot met water gestemde flessen de ze als fluit gebruikt. Daarnaast zingt de slagwerkster ook nog meerstemmig. Het loopstation geeft haar de mogelijkheid om de verschillende instrumenten en stemmen zelf op te nemen en weer af te spelen. De inzet van het loopstation voegt duidelijk iets toe. Het publiek wordt betrokken bij het laag voor laag opbouwen van elk nummer en hoeft zich geen moment te vervelen. Leticia krijgt het zelfs voor elkaar om de mensen van de stoel te krijgen voor het maken van een salsadansje en nodigt hen uit om mee te klappen op het ritme van haar muziek, wat soms best nog wel moeilijk blijkt te zijn.

Na de pauze komt Saxofonist Paul Weiling er bij. De in Duitsland geboren muzikant studeerde in Amsterdam en New York. Met het Paul Weiling Trio speelde hij op het North Sea Jazz festival en andere grote Jazzfestivals. In 2004 richtte hij de groep Compasión op waarmee hij ook de wereld van de flamenco betrad. Het saxofoongeluid van Paul kleurt mooi bij de diepe warme klanken van de marimba. Hij soleert en improviseert soepel over het arpeggiospel van Leticia. Weiling brengt de nodige humor mee in de samenwerking met Leticia en de interactie met het publiek.

Interview met Leticia

Waar ligt de basis van je muzikale interesse?

Ik ben geboren in Heemstede en opgegroeid in Noord Brabant. Muziek heeft in mijn hele leven een grote rol gespeeld. Ik kom uit een grote familie, iedereen kreeg muziekles. Zelf zat ik op klassiek pianoles. Ik was jaloers op een vriend van mijn broer die ook klassiek piano speelde, maar daarbij ook nog kon improviseren. Dat leerde ik niet, maar dat heb ik later gelukkig wel geleerd. Mijn ouders stimuleerden ons ook wel om naar ‘buitenlandse muziek’ te luisteren: Harry Belafonte, Edith Piaf en dergelijke. Belafonte vond ik geweldig, Piaf nu ook, maar toen helemaal niet… Vanaf mijn 12e heb ik een aantal jaren met veel plezier als sopraan gezongen in een heel goed koor. Daar leerde ik ook van blad zingen en dat is een belangrijke basis geweest voor mijn verdere muzikale ontwikkeling. Op mijn twintigste ben ik naar Amsterdam verhuisd.

Hoe ben je in aanraking gekomen met latin muziek en wat heeft jou doen besluiten om over te gaan op percussie?

Ik weet het niet precies meer, maar volgens mij was ik ongeveer 25 toen ik voor het eerst live in Nederland een echte salsaband zag: Los Mismos. Dat sloeg bij mij in als een bom. Het was in het Vondelpark in Amsterdam en ik viel als een baksteen voor deze muziek. Aykho Akhrif was de congaspeler uit de band. Toen ik hem zag spelen vond ik dat zo geweldig dat ik meteen besloot om mijn drumstel, waar ik nog niet zo lang op speelde, in te ruilen voor een aantal conga’s. Fino Gómez was de tres-speler. Met deze twee muzikanten heb ik nog steeds contact, omdat ze voor mij zo belangrijk waren. Fino Gomez heeft me de eerste piano-licks (montunos heet dat in vaktermen) geleerd. Daar begon het voor mij, tenminste de harmonisch/ ritmische kant van het geheel. Ik heb daar later mijn marimba-technieken voor latin uit gedistilleerd.

Je hebt nogal wat bereikt in de latin/ salsamuziek. Je lijkt me een vrouw met een enorm doorzettingsvermogen, die weet wat ze wil. Klopt het dat je daardoor zover bent gekomen?

Zo rond mijn 25e wist ik dus dat ik percussie wilde spelen en het liefst latin. Toen kwam inderdaad denk ik mijn doorzettingsvermogen om de hoek kijken. Alles moest wijken voor het spelen en oefenen – en eigenlijk is dat nog steeds zo. Noem het passie, drive of wat dan ook, zo ging het gewoon. Een gezonde dosis eigenwijsheid is ook belangrijk. ‘Durf af te wijken’ zei Felix Rottenberg eens op de tv en dat is ook mijn credo.

Op de marimba speel je zowel volksmuziek als klassieke stukken. Wat is voor jou het verschil?

Puur volksmuziek vind ik vaak wat te eentonig en bij klassieke muziek mis ik de groove. Daarom zit de muziek die ik zelf componeer hier tussenin. Wat manier van spelen betreft is er geen verschil. Wat je ook speelt, je moet elke noot met de nodige toewijding spelen.

Wat zijn voor jou de hoogtepunten uit je carrière tot nu toe?

Dat zijn er nogal wat. Het optreden met Perfume de Salsa op het North Sea Jazz festival en de reizen naar Curaçao, Finland en Griekenland met als speciaal hoogtepunt de tweedaagse opdracht in Thessaloniki. Toen we in Griekenland aankwamen hing de hele stad vol met onze affiches. We werden ontvangen alsof we The Beatles waren. Toen we weer op schiphol aankwamen zijn we meteen met de taxi doorgereden naar Rasa in Utrecht voor de presentatie van onze cd. Verder mijn promotiereis naar New York met Teddy Steen (1994) om de cd van Perfume de Salsa te promoten. We hebben een fantastische week gehad waarin ik al mijn helden heb zien spelen. Op de eerste avond stond ik zelf op het podium met Orquestra Broadway en kreeg ik allerlei aanvragen voor optredens. Mensen dachten dat ik in New York woonde.

Als marimbaspeelster vond ik het fantastisch om mijn cd te kunnen presenteren in het Tropentheater van Amsterdam en natuurlijk was het voorprogramma van Tito Puente en Celia Cruz op het Amsterdam Drumfestival ook een hoogtepunt.

Paul Weiling (foto: Auke Wiersma)

Hoe is de samenwerking met Paul Weiling tot stand gekomen?

Paul is absoluut mijn favoriete saxofonist in Nederland. Ik heb voor het eerst met hem gespeeld in Frankrijk waar wij een paar weken op straat, in Jazzclubjes en op kastelen gespeeld hebben. Ik drumde en hij speelde saxofoon. Ik vond dat hij zo zo lekker swingde en zijn solo’s zijn zo to the point. Altijd heeft de improvisatie te maken met het stuk waar de solo in gespeeld wordt. Hij swingt en speelt relaxed maar dat heeft volgens mij ook met elkaar te maken,

In 2010 heb je een cd uitgebracht met zelf gecomponeerde nummers.
Wat is je inspiratie geweest voor het maken van deze cd? Heb je al plannen voor een volgende cd?

Bij optredens kreeg ik regelmatig de vraag of mijn muziek ook op cd verkrijgbaar is. Dat is voor mij de reden geweest om een solo cd op te nemen. Er is al weer een nieuwe cd gekomen met het Cubaanse Trio Son Cubano, daarop speel ik percussie en backing vocals. In 2012 wil ik eindelijk een cd opnemen met mijn Salsaband Rumbadana en ondertussen ben ik al stukken aan het schrijven voor mijn volgende solo cd die waarschijnlijk in 2013 uit zal komen.

Als ik zie naar wat je de laatste jaren allemaal hebt gedaan dan is dat nogal wat. Wat zijn je plannen voor de toekomst?

Ik geef al een hele tijd geen les meer en kan leven van mijn muziek, daar ben ik wel trots op. Soms denk ik dat ik me maar eens moet richten op één ding, bijvoorbeeld alleen marimba spelen, maar dat trommelen vind ik ook gewoon erg leuk. Solo spelen vind ik fantastisch, maar het samen spelen met anderen ook en dat wil ik niet missen. Dus ik weet niet of het me gaat lukken om dingen af te stoten, dan ben ik maar breed bezig. Ik zou graag nog eens een theatertournee willen doen als marimbaspeelster, percussioniste en meerstemmig zangeres.

Leticia Bal
Paul Weiling
De Schierstins

Scroll naar boven