Uit de grote hoeveelheid bladmuziek en vliegende blaadjes die ik vond met liedjes over de Eerste Wereldoorlog, maakte ik een afgewogen selectie om een beeld van Nederland in de periode 1914 -1918 te geven. Dat we neutraal waren in die oorlog, wil niet zeggen dat hier alles naar wens ging. Problemen waren er genoeg, die hun weg vonden in een keur aan liedjes.
Per artikel besteed ik telkens aandacht aan één lied, waarvan ik een eenvoudige opname met zang en gitaar maakte.
In de eerste helft van de twintigste eeuw was de straatmuzikant nog een gebruikelijk verschijnsel. Teksten op de actualiteit werden meestal gedicht op een op dat moment populaire melodie, en op een zogenaamd ‘vliegend blaadje’ gedrukt, wat de zanger aansluitend op zijn voordracht kon verkopen aan het toegestroomde publiek. Aan dit fenomeen danken we de relatief grote hoeveelheid teksten die nog terug te vinden zijn van liedjes die de situatie in Nederland beschrijven ten tijde van de Eerste Wereldoorlog. Wie internet afspeurt kan heel wat vinden.
De neutraliteit bracht de Nederlandse bevolking in een lastige positie. Al snel nadat de mobilisatie aanving, ontstond er gebrek aan zowat alles. De rijen voor de winkels werden steeds langer, en de sfeer onder de wachtenden grimmiger. Bovendien werd het met de kwaliteit van de producten ook steeds minder. Dat leidde tot groot ongenoegen, wat z’n weerslag vond in verschillende straatliedjes.
Er werden wel steuncomités opgericht, waarin met name vrouwen participeerden, maar die konden de nood slechts voor een beperkt deel lenigen. Doordat zo’n 200.00 mannen waren opgeroepen om zich te mobiliseren, moesten vrouwen zichzelf en hun kroost zien te redden, wat een hard leven betekende.
In het lied Mobilisatie-ellende, getoonzet op de melodie van It’s a long way to Tipperary, komen veel van die vormen van sociale ellende voorbij. De tekst is niet slecht geconstrueerd, en bevat zelfs nog wel een vleugje spot of humor.
Hierbij mijn versie van Mobilisatie-ellende met enkel zang en gitaar.
