Glimmer
(ECM, OUTHERE MUSIC, ECM 2762)
De Noren Nils Økland (hardanger en viool) en Sigbjørn Apeland (harmonium) vormen reeds zo’n dertig jaar een muzikaal partnership, de laatste jaren vaker binnen zijn kwartet, dat ook vaak binnen het kwartet van eerstgenoemde, dat ook Rolf-Erik Nystrøm (saxofoon) en Mats Eilertsen (contrabas) omvat en een meer uitgesproken jazzy invalshoek heeft. Dit album gaat evenwel duidelijk meer naar de essentie, waarin het duo de raakvlakken en wisselwerking tussen Noorse traditionele muziek en improvisatie verkent.
De hier gepresenteerde muziek is op verschillende manieren gerelateerd aan de regio in het westen, Rogaland en Sunnhordland, soms ook Haugalandet genoemd, waar ze opgroeiden. Daar verzamelde Sigbjørn heel wat melodieën van lokale zangers die er de traditie levend hielden. Ze vonden ook oudere transcripties terug, naast veldopnames uit de periode rond 1960.
Het blijft voor hen een leuke uitdaging om rond dit materiaal, dat hier duidelijk herkenbaar blijft, improvisaties op te bouwen. Daarnaast spelen ze eigen muziek, deels geïnspireerd op de schilderijen van Lars Hertervig (1830-1902), waarvan sommige gecomponeerd werden voor een film over deze schilder, Lysets vanvidd. Voor Valevåg, een minimalistische compositie van Apeland, die verrassend geen radicale stijlbreuk installeert, lieten ze zich dan weer beïnvloeden door de Fartein Vallen (1887-1952), de eerste Noor die besloot atonale muziek te gaan schrijven.
Dit levert een buitengewoon sober, innemend en intrigerend album op om bij achterover te leunen, openend met het mijmerende Skynd deg, skynd deg een traditioneel nummer waarop de hardanger melodie legt op wat haast een basso continuo is op het harmonium, in een meditatieve, vrij melancholische en tegelijk plechtstatige atmosfeer. Dit gaat over in een instrumentale benadering van een ooit door Hulda Johansen en later door Kirsten Bråten Berg in ere hersteld traditioneel lied.
Het titelnummer, van Økland, vormt dan weer een korte improvisatie, die inleidt op een door Klara Johannessen neergeschreven traditional uit Avaldsnes, het spiritueel-sacrale, sterk op harmonium gedragen Hvor er det godt å lande, dat naadloos overgaat op het van dezelfde bron afkomstige O, venner. Apeland’s Myr vormt, mee vanuit de jachtige akkoordzetting, zowat het meest dynamisch evoluerende, en daardoor dramatische nummer op dit album en wordt gecounterd wordt door twee uiterst korte composities van een solerende Økland, die schijnbaar als intermezzo’s passeren.
Ze vinden elkaar terug in het enige gezamenlijk gecomponeerde Rullestadjuvet waar hun liefde voor de improvisatie meteen een ultieme uitlaatklep vindt, vooraleer ze zich in de twee laatste nummers andermaal terugplooien in de traditie. Dit instrumentaal pareltje als duo demonstreert hun uitermate suggestieve en evocatieve kracht, en blijft van eerste tot laatste noot ongemeen boeiend.
Website: nilsokland.no
