Svavar Knútur

Liederen voor mijn grootmoeder

De IJslandse zanger Svavar Knútur maakte met zijn vorig jaar uitgebrachte album Amma grote indruk. Onder de noemer ‘liederen voor mijn grootmoeder’ nam hij twaalf traditionele IJslandse liederen op tijdens een huiskamerconcert voor vrienden en familie, inclusief oma. Svavar Knútur vertelt graag zijn verhaal, soms bijna net zo persoonlijk als zijn muziek.

 Svavar Knútur

Knútur groeit op in het ruige noorden van IJsland op een boerderij in een van de koudste delen van IJsland; de Skagafjörður. Zijn vader is visser, boer en uitvinder, terwijl zijn moeder voor de klas staat. Geen gemakkelijk leven, niet alleen vanwege de plek, maar ook door het tamelijk armoedig bestaan dat noodgedwongen geleefd wordt. Zijn tienerjaren beschrijft Knútur als een donkere, eenzame periode. De familie raakt de boerderij kwijt en een tijdlang is er geen vaste woonplek. Ook het feit dat hij niet van sport houdt en meer om poëzie geeft, helpt niet om vrienden te maken op het IJslandse ruige land. Gedurende deze periode zorgt hij een aantal jaren voor zijn grootmoeder en heeft hij nog maar weinig contact met zijn vader, die hij omschrijft als een grappige, maar ook onbetrouwbare dromer. Bovenstaande is slechts een bloemlezing uit zijn verhaal over de eerste twintig jaar van zijn leven die hem hebben getekend, die hem hebben geleerd liefde, familie en vrienden te waarderen en die hem inspireren.

Muziek

Muziek is er altijd, er wordt thuis naar groepen als YES en ELP geluisterd, maar ook naar ABBA’s laatste LP The visitors. Cat Stevens is van beide ouders een muziekliefde, volgens Knútur zo’n beetje het enige in het leven waar ze het over eens waren. Echt aandacht voor de muziek uit de hitparade is er niet, wel een soort allergie voor alles wat hip is. Pas in het midden van zijn twintigerjaren, begint hij een beetje de muziektrends mee te krijgen, maar tot op de dag van vandaag blijft hij moeite hebben met (muzikale) subculturen. Al die groepen die proberen anti-gevestigde orde te zijn, proberen dit zo hard dat ze zelf een soort gevestigde orde worden met dezelfde achterlijke regels als die waarvan ze zeiden er tegen te zijn. Hij zegt maar meteen zelf dat het klinkt als een ‘boze jonge man’, nu ziet hij het vooral als een grote drang om op zijn eigen manier zijn leven te leiden.  

De weinige centen die zijn ouders bij elkaar sparen worden gebruikt om een huisorgel te kopen en op de lokale muziekschool leert hij zijn eerste muziekstukken. Op zijn veertiende pakt hij voor het eerst de gitaar op, maar professioneel muzikant wil hij dan nog niet worden. Gezien zijn jeugdervaringen wil hij een betrouwbare ‘sterke man’ zijn die voor zijn familie kan zorgen. Maar uiteindelijk, zo tegen zijn dertigste levensjaar, realiseert hij zich dat er geen ontkomen aan is, dromen zijn er om gevolgd te worden. De drang wordt te sterk en hij durft te kiezen, maar wel op een dusdanige manier dat zijn, inmiddels eigen gezin, er niet onder zal lijden. Hard werken, veel zaken aanpakken, niet alleen zelf muziek maken maar ook les geven aan kinderen en organiseren van muziekgerelateerde activiteiten. De muziek die hem steeds meer gaat aanspreken is die van Nick Drake en Bonnie Prince Billy. Muziek waarin eenvoud, authenticiteit en eerlijkheid een rol speelt, muziek die hem inspireert.

In 2007 ziet hij voor het eerst een ukelele en raakt verliefd op dit instrument dat iedereen ziet als een soort grappig gitaartje voor Clowns. Hij koopt er één in december 2007 in Londen en een maand later speelt hij er op de IJslandse televisie live een liedje mee. De piano, zingende zaag, accordeon en andere instrumenten volgen en een van zijn leukste muzikale herinneringen is het tegelijkertijd spelen van drums, harmonica en accordeon in een liedje van een dark-folk groepje waar hij in 2008 deel van uitmaakte. Na het spelen in groepen brengt hij in 2008 zijn eerste solo album uit genaamd Kvöldvaka. Het vertelt zijn persoonlijke verhaal, over de periode na de dood van zijn vader en alles wat daarmee samenhangt. De sfeer van het album omschrijft hij als eenvoudig en puur, met een minimum aan overdubs. Voor zijn tweede album, het vorig jaar verschenen Amma heeft hij dit idee nog verder doorgevoerd, nog maar één instrument per lied. Nog kleiner, nog puurder.

Amma, liederen voor mijn grootmoeder

Amma is een eerbetoon aan de liederen van de oudere generaties. Liederen die zijn moeder en grootmoeders zongen. Het zijn liederen die hij lief heeft en toegankelijker wou maken voor jongere generaties. Hij leerde ze van zijn eigen familie en een enkele van een muziekleraar. Het idee kreeg extra kracht toen zijn  grootmoeder kanker bleek te hebben en hij haar iets moois wou geven om te laten merken hoeveel ze voor hem heeft betekend. Zijn platenlabel vond het idee achter Amma zo mooi dat hij alle ruimte kreeg om het uit te voeren.

Zijn maatschappelijke betrokkenheid blijkt niet alleen uit zijn muziek, maar ook uit het feit dat hij naast zijn ‘gewone’ concerten vaak gratis optreedt voor kinderen en ouderen mensen. Dit omdat ze nu eenmaal niet ’s avonds naar de cafés of clubs (kunnen) komen om te luisteren, terwijl ze er zo enorm van genieten. Inmiddels is hij bezig aan een nieuw album met eigen werk dat in april 2012 zal gaan verschijnen. Net vader geworden van een dochter, lijkt zijn leven op alle fronten in beweging. Als ik vraag of hij ook voor haar zingt bevestigt hij dit meteen, iedere IJslandse ouder zingt voor zijn kind. Zijn lievelingslied om voor haar te zingen is sofðu unga ástin min, dat zoveel wil zeggen als ‘slaap mijn lief kind’ en verhaalt over dodelijk diepe IJslandse gletsjers en de treurige, zeurende natuur van het menselijk bestaan.

Of het door zijn dochter komt, of gewoon door het ouder worden; zijn nieuwe album zal gaan over de liefde. Oude liefde, nieuwe liefde, echte liefde, familieliefde, liefde voor zijn dochter. Liefde die soms moeilijk is, soms heerlijk en een enkele keer catastrofaal. Hij eindigt met de woorden; ‘Ik weet het, zingen over de liefde is verschrikkelijk cliché. Maar het goede van een ‘folkie’ muzikant zijn is dat je niet constant achter nieuwe moderne stijlen hoeft aan te jagen en je ook niet avant-garde hoeft te zijn. Je moet gewoon je echte zelf zijn.”

www.svavarknutur.com

 

Discografie

Kvöldvaka (2008)
Kvöldvaka (2008)

 

Amma (2011)
Amma (2011)

 

Scroll naar boven