 |
Tormisele
(Nordic Notes NN 114)
Veljo Tormis (1930-2017) was de belangrijkste componist voor vocale werken in Estland. Hij baseerde zijn werken op oude, traditionele Estse volksmelodieën. Een soort Bela Bartok van de Baltische staten dus.
Tormis Quartet is een jazz georiënteerd viertal, oorspronkelijk bestaande uit zangeres Kadri Voorand en gitarist Jaak Sooäär. Zij waren al langer bekend met de werken van Tormis, maar in het kader van zijn vijfentachtigste verjaardag werd een project opgesteld waarbij ze liederen van hem herbewerkten. Daarvoor sloten zangeres Liisi Koikson en gitarist Paul Daniel zich aan. Het tijdelijke werd wegens groot succes een blijvertje.
Zo is daar nu Tormisele, het studioresultaat van het project en debuut-cd van het kwartet. Dat de musici een jazz achtergrond hebben wordt al snel duidelijk. Toonzettingen, de wijze van zingen (soms scatten, maar ook de intervallen tussen de stemmen en improvisatie), muzikale vormgeving etcetera, refereren daar aan. Maar haak niet direct af, want er blijft genoeg over voor de volksmuziek liefhebber.
Ten eerste de sterk aan de Estse, ruimer Baltische en Finse, traditie gelinkte melodieën. Want soms is het net of je een vernieuwde versie van Värttinä hoort, met name vocaal. In opener Sööge langud kan je niet om de specifieke klanken van de kantele heen, al worden ze hier geproduceerd door de beide gitaristen. En zo zijn er meer dwarsverbanden. Enerzijds de – vooral vocaal – opzwepende en gedreven songs, anderzijds het melancholische.
Sooäär en Daniel beperken zich tot gitaar, maar doen daar technisch en qua klankstructuur een hoop mee. Soms klinkt de gitaar dus als een kantele, dan produceren ze een vette, synthesizer achtige basloop, of persen de klanken door een distortion zodat je het idee hebt naar een – weliswaar ingehouden – rockband te luisteren.
De cd biedt veel afwisseling en eerlijk gezegd vind ik niet alles even fraai. Maar wel gedurfd, met een eigen kijk gespeeld. Ik denk dat Tormis tevreden kan zijn.
