Hoor ik op de radio de naam Oum Kulthum. Toen ik zelf nog radio maakte kwam de wereld van ‘de Arabische straat’ ook wel muzikaal aan bod in mijn programma. Naast deze grote muzikale ster kende ik ook Fairuz natuurlijk. Ik schiep een totaal andere (wereld)muzikale ontmoeting die in de reguliere programma’s van ons station zelden te horen was.
Nu is er (voorjaar 2023) een tentoonstelling in het Tropenmuseum over veel meer Diva’s uit Egypte en omstreken; heel veel meer dan die ik al kende. Aan de hand van biografieën, muziekfragmenten, concertregistraties, foto’s, artikelen en kledingstukken leren we meer van die wereld kennen, met heel andere muzikale tradities en gewoonten. En ja, ik vond deze tentoonstelling zeer de moeite waard. De tentoonstelling had ook wel invloed op mijn soms spontaan opkomende ‘junken’ gedrag qua aanschaf van geluidsdragers en zo kwam het dat ik ook spontaan risico nam met een voor mij volkomen onbekend album.
Helemaal informatieloos was ik niet, want de muziektraditie en de -instrumenten, vermeld op de hoes van de cd, gaven mij genoeg inzicht en verkleinde toch ook het risico van die cd in mijn handen. Thuis zette ik deze Koerdische muziek op en werd meteen bij de begintonen ‘ingepakt’. Een enorm swingend album met uitsluitend vrolijke muziek. En ja, die vrolijke noten hoorden natuurlijk ook bij de titel van dit album Nowruz (nieuwjaar) van deze Engelse groep Nishtiman Project. Aan het begin van het nieuwe jaar is iedereen nog vrolijk en hoopvol op een goede toekomst, maar op deze cd klinkt alles wel heel bruisend. Dit is al het derde album van deze Nishtiman Project. Na Kurdistan uit 2013 en Kobane uit 2017 blijkt deze groep een blijvertje. De zeven leden tellende groep wordt aangevoerd door percussionist Hussein Zahawi en misschien is het de reden dat juist de percussie hier veel nadruk krijgt.
Maar ook de gebruikelijke Arabische instrumenten als ud, kamanche, zurna, doudouk, balaban en santour geven een mooie kleuring en de oriëntaalse sfeer. En toch klinkt alles ergens typisch Koerdisch, het volk dat verdeeld is over Turkije, Irak, Iran, Syrië en een stukje Armenië. De spelers komen voornamelijk uit Turkije, Irak en Iran. Live wordt de groep nog eens ondersteund door drie extra leden die op dit album niet genoemd worden. Zanger Ajub Ali wordt hier prachtig ondersteund door koorzang van de overige leden. De Typisch Koerdische ritmen maakt het geheel zeer swingend, maar tegelijkertijd ook zeer folkloristisch.
De liedjes hebben de folklore thema’s van liefde en schoonheid van de diverse dorpsschonen, maar in deze taal kinkt het niet saai. Deze muziek kon tot 10 jaar terug nog niet in het openbaar worden gespeeld, maar dit Nishtiman Project heeft de westerse oren en de distributiekanalen allang bereikt. Zeer de moeite waard deze eigen idioom vergeleken met de landen waar deze oorspronkelijke stammen rond trokken en nu één volk, met één vlag en één hoofdstad (Erbil) zijn. Ook heeft dit volk een monotheïstisch geloof (Jezidi betekend volk van God), taal en (Kurmanchi) dialect.
Maar los van de interessante geschiedenis heeft dit album toch vooral bruisende en vrolijke muziek. Om toch een vergelijk te zoeken lijkt de muziek wat op de pittige Armeense dansmuziek. Vooral bij de stukken waar de Doudouk een rol van betekenis speelt. En als Ertan Tekin in het nieuwjaarslied z’n zurna laat schallen, dan lijkt de muziek afkomstig van het Turkse Zwarte Zee gebied. Bij het volgende ’tentene’ waar weer een ‘ravishing beauty’ wordt bezongen, kleurt de muzikale herkomst toch iets dichter naar de Iraanse/Iraakse cultuur.
Het laatste nummer Werne is een bruiloftslied en roept de gasten en iedereen op om mee te dansen, maar eigenlijk had ik die neiging al vanaf de eerste tonen van dit prachtalbum.
Nishtiman Project – Nowruz, spring in Kurdistan (Accord Croises)
