Wat (folk)muziek op de Faeröer betreft, kan je niet om Kristian Blak heen. Hij is muzikant, hoofd van het platenlabel Tutl Records, producer, concert- en festivalorganisator en componist in diverse muziekgenres. Zo componeerde hij werken voor klassiek koor, kamerorkest, ballet en film. Voor ons in Blak interessant vanwege zijn aandeel aan vele producties die van het eilandenrijk komen.
Het aantal albums waarop hij als (gast)muzikant een instrumentale of compositorische bijdrage levert is nauwelijks bij te houden. Daaronder een aantal groepen waar hij min of meer als permanent lid deel van uitmaakt: Kvonn en Spælimenninir. Die kwamen in eerdere uitzendingen al aan bod en vallen buiten deze aflevering.
Uitzending Folkit! Nordic sounds 5 augustus 2022
Blak is geboren Deen (Jutland), maar emigreerde in de jaren zeventig naar de Faeröer. Slechts enkele jaren daarna richtte hij de formatie Yggdrasil op. De groep is vernoemd naar de wereldboom uit de Noorse mythologie, waarvan de takken reiken van de hemel tot de aarde en de onderwereld. Het is wel wat symbolisch voor de muziek van het gezelschap: soms donker en woest, dan weer liefelijk en transparant. Inmiddels kent de catalogus een twintigtal cd’s, waaronder opvallend veel uitgaven met live registraties. Uit die verzameling hebben we een selectie gemaakt die de ontwikkeling van de groep enigszins schets.
Op Live in Rudolstadt (Tutl HJF 99) bestaat de formatie uit Brandur Jacobsen (drums), Mikael Blak (bass), Hedin Ziska Davidsen (gitaar), Anders Hagberg (fluit en sax), uiteraard Kristian Blak (piano) en zangeres Eivør, die toen nog aan het begin van een later zeer succesvolle carrière stond. De instrumentalisten vormen min of meer een vaste kern, waarin per opname wisselingen voorkomen. Live in Rudolstadt laat vooral de jazzy en improvisatie kant van Yggdrasil horen. Met name de sax (of fluit) is dominant. Veel geïmproviseer dus, maar hier en daar toch ook een melodisch nummer.
Risastova (Tutl HJF 111) verschilt niet veel in aanpak. Hagberg is vervangen door Villu Veski, Tori Restorff Jacobsen toegevoegd met cello en de twee belangrijkste wijzigingen: de komst van violiste Angelika Nielsen en zanger/gitarist Kari Sverrison. De eerstgenoemde brengt meer melodielijnen in, de tweede voor teksten en een archaïscher zangstijl. Opvallend is tevens een groot deel van de nummers is gebaseerd op oorspronkelijk traditionele melodieën. Zo vindt je een bewerkingen van gigue (jig). Ondanks het wat mindere geïmproviseer klinkt het jazzy geluid nog door.
Askur (Tutl HJF133) bestaat geheel uit live opnamen. Sommige opnamen verschenen op eerdere reguliere albums, maar het is zeker geen doorsnee verzamelaar of compilatie-album. De opnamen spreiden zich uit over het tijdvak 1982-2006 met een bijna complete live-recording van het project Askur naar aanleiding van het toen 25 jarig jubileum van de formatie. Elk nummer kent een (oud)lid van de groep als hoofdcomponist, met een grote diversiteit als gevolg. Verder de eerste opnamen van concerten die werden gehouden in een grot op het eiland Sandoy, waaronder weer een jig. De veelzijdigheid van Blak blijkt bijvoorbeeld bij de opening van de tweede schijf van deze dubbelaar. Het bevat de uitvoering van de radio opera Arnhild og Eystein, waarin avant garde samengaat met klassiek koor en volksmelodieën gepaard aan symfonische rock. We horen ook de eerste opname van de bewerking van een traditioneel Groenlandse kayaksong, waarvan er later meer zullen volgen. De dubbelaar sluit af met drie tracks met Eivør.
![]() | ![]() | ![]() |
Het album Dimun (Tutl HJF 333) is waarschijnlijk het meest toegankelijke Yggdrasil album. Daarin speelt Nielsen een bepalende rol. Zij draagt flink wat melodische en meer op de traditie gebaseerde composities aan. De muziek klinkt vloeiender. Een van de hoogtepunten is Nielsen’s Døgg Og Sproti, dat later in verschillende uitvoeringen in haar repertoire terugkeert.
Travelling (Tutl HJF 222) is een conceptalbum dat bestaat uit songs met een mythische of sjamanistische inslag en melodieën rond het thema reizen, afkomstig uit de Groenlandse, Faeröerse, Noorse, IJslandse, maar ook Amerikaanse Indiaanse mythologieën. Het meest rootsy album van Yggdrasil.
Tenslotte besteden we nog aandacht aan een solowerk van Blak, het album Fuglar, Fiskar & Folk (Tutl HJF 433). De drie levenselementen van het eilandenrijk – vogels, vissen en mensen – worden in 15 eigen composities solo op piano, aangevuld met spaarzame vocalen door Blak uitgevoerd. De melodieën zijn zeer toegankelijk, sommigen melancholiek of romantisch, waarbij Blak zich etaleert als een begaafd pianist.
![]() | ![]() | ![]() |